Manat niyə bahalaşır? - Dollar alan azalıb
Tarix: 01-04-2016 | Saat: 15:00
Bölmə:Gündəm / İqtisadiyyat / Aia TV / Karusel | çapa göndər
İqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov son günlər manatın bahalaşmasının səbəbləri barədə yazıb.
Aia.az xəbər verir ki, onun sözlərinə görə, milli valyuta fevral ayının sonları və martın əvvəlindəki dəyərsizləşmədən sonra yenidən möhkəmlənməyə başlayıb: “Manatın möhkəmlənməsi və xarici valyuta təklifinin artması daha çox əvvəlki aylarda müşahidə edilən sürətli dollarlaşma prosesi ilə bağlıdır. İkinci devalvasiyadan sonra bankların mövcud nağd aktivlərini əsasən dollarlaşdı. Nəticədə, mart ayının ikinci yarısından başlayaraq bankların bir qismi öz dollar aktivlərini müəyyən hissəsini manata çevirməyə başlayıblar. Bu isə dollar təklifini artırdı.
Bəzi banklar son günlər ayrı-ayrılıqda bazara 15 milyon dollara yaxın xarici valyuta çıxarıblar. Manatın mərhələli möhkəmlənməsi əhalinin dollar satışını da artırıb. Bəzi vətəndaşlarımız dolların daha çox ucuzlaşacağından ehtiyatlanaraq bunu edirlər, bəziləri isə cari xərcləmələr üçün dollarını dəyişirlər”.
Ekspert qeyd edib ki, bayram günləri ölkəyə gələn turistlərin sayının çox olması da bankların dollar ehtiyatlarına təsir göstərib: “Bu günlərdə bankların bir qismi özləri üçün məqbul məzənnə ilə dollar alışı həyata keçirdilər. Eyni zamanda Mərkəzi Bank tərəfindən manat bazasının azaldılması da məzənnəyə təsir göstərir. Mərkəzi Bankın siyasəti “az manat və dollara olan az tələbat” prinsipini hədəfləyib. Faktiki olaraq, Mərkəzi Bank pul bazasını 5 milyarddan aşağı endirib. Bu isə o deməkdir ki, rəsmi statistikaya əsasən pul bazası son 1 ildə 2 dəfədən çox azalıb.
Bu gün vətəndaşlar və biznesdə manat qıtlığı müşahidə edilir. İkinci kəskin devalvasiya nəticəsində nəinki vətəndaşlar, hətta biznes də əllərində qalan manatın əksəriyyətini dollara çevirmək məcburiyyətində qaldılar. Bu gün bir tərəfdən manat qıtlığı var, digər tərəfdən vətəndaşlar yığdıqları dolları cari xərclər üçün manata çevirməyə məcburdurlar. Yəni, manatın möhkəmlənməsinin iqtisadi səbəbləri inzibati müdaxilədən yaranan amillərdir.
Nəticədə son zamanlar Dövlət Neft Fondu auksiona dollar çıxarırsa da tam satılmır. Bununla yanaşı, reallıq bundan ibarətdir ki, bu günki rəsmi məzənnə bazardakı tarazlıq kursu deyil. Mərkəzi Bank bazardan tamamilə çəkildiyini elan etsə, o zaman manatın bazardakı tarazlıq məzənnəsi indikindən daha aşağı olacaq. Ancaq hələlik Mərkəzi Bank və Dövlət Neft Fondu bazarda qalır”.
Manatın məzənnəsinin necə dəyişməsinə gəldikdə isə, V. Bayramov əlavə edib ki, növbəti günlərdə milli valyutanın məzənnəsinin möhkəmlənəcəyi güman edilir: “Çünki bazarın dollar satışı yüksəkdir, xarici valyutaya isə tələb azdır. Eyni zamanda, dolların manata nisbətən son ucuzlaşmalarından ehtiyatlanan vətəndaşların da dollarlarını manata çevirməyi davam etdirəcəyi də gözəlinilir. Bu isə növbəti günlərdə də dollara sifarişin azalmasına gətirib çıxara bilər. Amma mövcud iqtisadi şərtlər, o cümlədən neftin dünya bazarındakı indiki qiyməti ilə prosesi uzun müddət aparmaq mümkün deyil. Bazarın kənar intervensiyalar olmadan uzun müddətli dövr üçün tarazlı dollar təklifi formalaşdırmaq imkanları məhduddur.
Eyni zamanda Mərkəzi Bankın pul bazasını necə dəyişməsi də bazara təsir göstərəcək. Mərkəzi Bank manat bazasını genişləndirsə, o zaman milli valyutanın möhkəmlənmə prosesi dayanacaq. Bütün hallarda ötən illərdə də tövsiyyə etdiyim kimi pulun valyuta səbəti formasında saxlanması vətəndaşları və biznesi bütün valyuta risklərindən qoruyur. Dollar, avro və milli valyutadan istifadə etməklə formalaşan səbət ən risksiz hesab edilir”.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 01-04-2016 | Saat: 15:00
Bölmə:Gündəm / İqtisadiyyat / Aia TV / Karusel | çapa göndər
İqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov son günlər manatın bahalaşmasının səbəbləri barədə yazıb.
Aia.az xəbər verir ki, onun sözlərinə görə, milli valyuta fevral ayının sonları və martın əvvəlindəki dəyərsizləşmədən sonra yenidən möhkəmlənməyə başlayıb: “Manatın möhkəmlənməsi və xarici valyuta təklifinin artması daha çox əvvəlki aylarda müşahidə edilən sürətli dollarlaşma prosesi ilə bağlıdır. İkinci devalvasiyadan sonra bankların mövcud nağd aktivlərini əsasən dollarlaşdı. Nəticədə, mart ayının ikinci yarısından başlayaraq bankların bir qismi öz dollar aktivlərini müəyyən hissəsini manata çevirməyə başlayıblar. Bu isə dollar təklifini artırdı.
Bəzi banklar son günlər ayrı-ayrılıqda bazara 15 milyon dollara yaxın xarici valyuta çıxarıblar. Manatın mərhələli möhkəmlənməsi əhalinin dollar satışını da artırıb. Bəzi vətəndaşlarımız dolların daha çox ucuzlaşacağından ehtiyatlanaraq bunu edirlər, bəziləri isə cari xərcləmələr üçün dollarını dəyişirlər”.
Ekspert qeyd edib ki, bayram günləri ölkəyə gələn turistlərin sayının çox olması da bankların dollar ehtiyatlarına təsir göstərib: “Bu günlərdə bankların bir qismi özləri üçün məqbul məzənnə ilə dollar alışı həyata keçirdilər. Eyni zamanda Mərkəzi Bank tərəfindən manat bazasının azaldılması da məzənnəyə təsir göstərir. Mərkəzi Bankın siyasəti “az manat və dollara olan az tələbat” prinsipini hədəfləyib. Faktiki olaraq, Mərkəzi Bank pul bazasını 5 milyarddan aşağı endirib. Bu isə o deməkdir ki, rəsmi statistikaya əsasən pul bazası son 1 ildə 2 dəfədən çox azalıb.
Bu gün vətəndaşlar və biznesdə manat qıtlığı müşahidə edilir. İkinci kəskin devalvasiya nəticəsində nəinki vətəndaşlar, hətta biznes də əllərində qalan manatın əksəriyyətini dollara çevirmək məcburiyyətində qaldılar. Bu gün bir tərəfdən manat qıtlığı var, digər tərəfdən vətəndaşlar yığdıqları dolları cari xərclər üçün manata çevirməyə məcburdurlar. Yəni, manatın möhkəmlənməsinin iqtisadi səbəbləri inzibati müdaxilədən yaranan amillərdir.
Nəticədə son zamanlar Dövlət Neft Fondu auksiona dollar çıxarırsa da tam satılmır. Bununla yanaşı, reallıq bundan ibarətdir ki, bu günki rəsmi məzənnə bazardakı tarazlıq kursu deyil. Mərkəzi Bank bazardan tamamilə çəkildiyini elan etsə, o zaman manatın bazardakı tarazlıq məzənnəsi indikindən daha aşağı olacaq. Ancaq hələlik Mərkəzi Bank və Dövlət Neft Fondu bazarda qalır”.
Manatın məzənnəsinin necə dəyişməsinə gəldikdə isə, V. Bayramov əlavə edib ki, növbəti günlərdə milli valyutanın məzənnəsinin möhkəmlənəcəyi güman edilir: “Çünki bazarın dollar satışı yüksəkdir, xarici valyutaya isə tələb azdır. Eyni zamanda, dolların manata nisbətən son ucuzlaşmalarından ehtiyatlanan vətəndaşların da dollarlarını manata çevirməyi davam etdirəcəyi də gözəlinilir. Bu isə növbəti günlərdə də dollara sifarişin azalmasına gətirib çıxara bilər. Amma mövcud iqtisadi şərtlər, o cümlədən neftin dünya bazarındakı indiki qiyməti ilə prosesi uzun müddət aparmaq mümkün deyil. Bazarın kənar intervensiyalar olmadan uzun müddətli dövr üçün tarazlı dollar təklifi formalaşdırmaq imkanları məhduddur.
Eyni zamanda Mərkəzi Bankın pul bazasını necə dəyişməsi də bazara təsir göstərəcək. Mərkəzi Bank manat bazasını genişləndirsə, o zaman milli valyutanın möhkəmlənmə prosesi dayanacaq. Bütün hallarda ötən illərdə də tövsiyyə etdiyim kimi pulun valyuta səbəti formasında saxlanması vətəndaşları və biznesi bütün valyuta risklərindən qoruyur. Dollar, avro və milli valyutadan istifadə etməklə formalaşan səbət ən risksiz hesab edilir”.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
