İranda nüvə qeyri-müəyyənliyi və sanksiya problemləri dərinləşsə də, mümkün müharibə üçün hərbi hazırlıqlar davam edir
Tarix: 10-10-2025 | Saat: 20:38
Bölmə:Özəl | çapa göndər
BMT-nin sanksiyalarından sonra Avropa ilə nüvə danışıqları planının olmadığını açıqlayan İran ölkədə NPT-dən çıxmaq və İsrail-ABŞ təhdidlərinə qarşı hərbi hazırlıq müzakirələri intensivləşərkən, ABŞ-ın üzünə qapını açıq qoyub.BMT Təhlükəsizlik Şurasının (UNSC) 2231 saylı qətnaməsinin bir hissəsi olan “snapback” mexanizmi 2015-ci il nüvə sazişinin Avropa tərəfləri olan Böyük Britaniya, Fransa və Almaniyanın razılığa gələ bilməməsindən sonra sentyabrın 28-də işə salınıb.
Bu inkişaflarla birlikdə 2015-ci il nüvə razılaşması olaraq da bilinən Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) çərçivəsində İrana qarşı qaldırılan BMT sanksiyaları avtomatik olaraq bərpa edildi. Bu, faktiki olaraq ABŞ və Avropanın tətbiq etdiyi birtərəfli sanksiyaları BMT-nin bütün üzv dövlətlərinə təsir edən beynəlxalq sanksiyalara çevirdi.
Bununla belə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri Rusiya və Çin İrana qarşı tətbiq edilən sanksiyaların “qanunsuz” olduğunu bəyan ediblər.
Avropa ölkələrinin diplomatik həll prosesinə mane olduğunu iddia edən İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmayıl Bekayi oktyabrın 6-da keçirdiyi mətbuat konfransında Avropa ilə nüvə danışıqları planının olmadığını, lakin ABŞ ilə danışıqlara açıq olduğunu bildirib.
MAQATE razılaşması dayandırıldı, NPT-nin geri çəkilməsinə çağırışlar gücləndi
BMT sanksiyalarının bərpasından sonra İran parlamentində hazırlanan və hökumətin etirazına baxmayaraq, NPT-dən çıxmağı nəzərdə tutan qanun layihəsi ətrafında müzakirələr qızışıb.
Layihə ölkə daxilində qızğın müzakirələrə səbəb olub və hökumət rəsmiləri onun həyata keçirilməsinin risklərini vurğulayırlar. Bundan başqa, sentyabrın 9-da Misirin paytaxtı Qahirədə İran və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) arasında imzalanan və Tehranın nüvə obyektlərində yoxlamaların bərpasını nəzərdə tutan saziş də sanksiyaların tətbiqindən sonra İran tərəfindən dayandırılıb.
Hazırda İranda nüvə təftişləri aparılmır və bu, Tehranın nüvə proqramını naməlum vəziyyətdə qoyur.
İsrail və ABŞ-ın İrana hərbi hücum təhdidləri də gündəmin əsas mövzularındandır. Nəhayət, İnqilab Keşikçiləri Korpusu Hərbi Hava Qüvvələrinin raket əməliyyatlarına cavabdeh olan komandanı, briqada generalı Məcid Musəvi deyib: “Biz bütün zərərləri aradan qaldırdıq və potensial hücuma cavab verməyə tam hazırıq”.
Bu arada, bir müddətdir ki, Rusiya hərbi yük təyyarəsinin İrana göndərilməsi ilə bağlı xəbərlər ölkə mətbuatında yayılsa da, daşınmaların məzmunu açıqlanmır.
İran mediası ABŞ-ın “maksimum təzyiq” siyasətinin bir hissəsi olaraq bəzi ərəb ölkələrinin köməyi ilə Fars körfəzində İran neft tankerlərini ələ keçirməyi planlaşdırdığını iddia edib.
ABŞ-ın bölgədə hərbi güclənməsinin bu çərçivənin bir hissəsi olduğu iddia edilir və bu iddialar 28 sentyabrda yenidən qüvvəyə minən və bu cür ələ keçirmələri təmin edən 2010-cu il BMT Təhlükəsizlik Şurasının sanksiya qətnaməsinə müddəaların daxil edilməsini xatırladır.
Məlumata görə, Tehran hökuməti regiondakı ərəb ölkələrini potensial hücumlara qarşı xəbərdar edib və müdafiə hazırlıqları çərçivəsində Körfəzdəki strateji əhəmiyyətli Əbu Musa, Böyük Tunb və Kiçik Tunb adalarında gəmi əleyhinə raketlər yerləşdirib.
“Amerikalılar çəkici götürüb danışıqlar masasını dağıtdılar”.
Bütün bu hadisələri iranlı ekspertlər Anadolu Agentliyinin (AA) müxbiri üçün dəyərləndirib.
Tehran Universitetinin Beynəlxalq Araşdırmalar Departamentinin professoru, professor Fuad İzedi İranın nüvə məsələsi ilə bağlı danışıqlara qapalı olmadığını bəyan edib.
İsrailin iyun hücumlarından dərhal əvvəl ABŞ və avropalılarla danışıqlar prosesinin davam etdiyinə diqqət çəkən İzedi, "ABŞ-ın İrana qarşı əməliyyatı "Gecəyarısı Yedəkləyicisi" adlandırıldı. Amerikalılar çəkici götürüb danışıqlar masasını dağıtdılar”.
Müharibə bitdikdən sonra İranın Avropa ölkələri ilə danışıqları bərpa etdiyini xatırladan İzedi deyib:
"Avropalılar iddia edirdilər ki, ABŞ-la əməkdaşlıq edərək snapback mexanizmini işə salıblar və İrana qarşı sanksiyaları bərpa ediblər. Ona görə də İran diplomatik prosesdə məsuliyyətsiz davranan avropalıları alqışlamaq niyyətində deyil, çünki avropalılar ABŞ-dan müstəqil hərəkət edə bilmirlər.
Ona görə də avropalılarla danışıqlar aparmağın mənası yoxdur. İranın ABŞ ilə təcrübəsi də olduqca ağrılı olub. Ona görə də mən inanıram ki, İran liderləri keçmişdə uğursuz üsullara əl atmaqdansa, daha ciddi addımlar atmağı nəzərdə tuturlar”.
“NPT-dən çıxmaq mümkündür”
Tehranın NPT-dən çəkilməyə qərar verib-verməyəcəyi ilə bağlı İzedi, "Bir çox parlamentarilər bildiriblər ki, NPT heç bir fayda vermədən İran üçün çətinlik yaratdığı üçün İran bu sazişdən çıxmalıdır".
İranlı akademik Avropa ölkələri və ABŞ-ın diplomatik prosesləri aparma tərzinin, əvvəlki danışıqların uğursuz təcrübələri ilə yanaşı, İranda dövlətçiliyin müxtəlif qollarını bir-birinə yaxınlaşdırdığını və NPT-dən çıxma ehtimalının mümkün olduğunu bildirib.
“Onlar yenidən İrana hücum edə bilər”
İsrail və ABŞ-ın yenidən İrana hücum etmə ehtimalına toxunan İzedi, "Onlar yenidən İrana hücum edə bilərlər, amma məncə, İranda hesablama bu dəfə qarşıdurmadır" dedi.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 10-10-2025 | Saat: 20:38
Bölmə:Özəl | çapa göndər
BMT-nin sanksiyalarından sonra Avropa ilə nüvə danışıqları planının olmadığını açıqlayan İran ölkədə NPT-dən çıxmaq və İsrail-ABŞ təhdidlərinə qarşı hərbi hazırlıq müzakirələri intensivləşərkən, ABŞ-ın üzünə qapını açıq qoyub.BMT Təhlükəsizlik Şurasının (UNSC) 2231 saylı qətnaməsinin bir hissəsi olan “snapback” mexanizmi 2015-ci il nüvə sazişinin Avropa tərəfləri olan Böyük Britaniya, Fransa və Almaniyanın razılığa gələ bilməməsindən sonra sentyabrın 28-də işə salınıb.
Bu inkişaflarla birlikdə 2015-ci il nüvə razılaşması olaraq da bilinən Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) çərçivəsində İrana qarşı qaldırılan BMT sanksiyaları avtomatik olaraq bərpa edildi. Bu, faktiki olaraq ABŞ və Avropanın tətbiq etdiyi birtərəfli sanksiyaları BMT-nin bütün üzv dövlətlərinə təsir edən beynəlxalq sanksiyalara çevirdi.
Bununla belə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri Rusiya və Çin İrana qarşı tətbiq edilən sanksiyaların “qanunsuz” olduğunu bəyan ediblər.
Avropa ölkələrinin diplomatik həll prosesinə mane olduğunu iddia edən İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmayıl Bekayi oktyabrın 6-da keçirdiyi mətbuat konfransında Avropa ilə nüvə danışıqları planının olmadığını, lakin ABŞ ilə danışıqlara açıq olduğunu bildirib.
MAQATE razılaşması dayandırıldı, NPT-nin geri çəkilməsinə çağırışlar gücləndi
BMT sanksiyalarının bərpasından sonra İran parlamentində hazırlanan və hökumətin etirazına baxmayaraq, NPT-dən çıxmağı nəzərdə tutan qanun layihəsi ətrafında müzakirələr qızışıb.
Layihə ölkə daxilində qızğın müzakirələrə səbəb olub və hökumət rəsmiləri onun həyata keçirilməsinin risklərini vurğulayırlar. Bundan başqa, sentyabrın 9-da Misirin paytaxtı Qahirədə İran və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) arasında imzalanan və Tehranın nüvə obyektlərində yoxlamaların bərpasını nəzərdə tutan saziş də sanksiyaların tətbiqindən sonra İran tərəfindən dayandırılıb.
Hazırda İranda nüvə təftişləri aparılmır və bu, Tehranın nüvə proqramını naməlum vəziyyətdə qoyur.
İsrail və ABŞ-ın İrana hərbi hücum təhdidləri də gündəmin əsas mövzularındandır. Nəhayət, İnqilab Keşikçiləri Korpusu Hərbi Hava Qüvvələrinin raket əməliyyatlarına cavabdeh olan komandanı, briqada generalı Məcid Musəvi deyib: “Biz bütün zərərləri aradan qaldırdıq və potensial hücuma cavab verməyə tam hazırıq”.
Bu arada, bir müddətdir ki, Rusiya hərbi yük təyyarəsinin İrana göndərilməsi ilə bağlı xəbərlər ölkə mətbuatında yayılsa da, daşınmaların məzmunu açıqlanmır.
İran mediası ABŞ-ın “maksimum təzyiq” siyasətinin bir hissəsi olaraq bəzi ərəb ölkələrinin köməyi ilə Fars körfəzində İran neft tankerlərini ələ keçirməyi planlaşdırdığını iddia edib.
ABŞ-ın bölgədə hərbi güclənməsinin bu çərçivənin bir hissəsi olduğu iddia edilir və bu iddialar 28 sentyabrda yenidən qüvvəyə minən və bu cür ələ keçirmələri təmin edən 2010-cu il BMT Təhlükəsizlik Şurasının sanksiya qətnaməsinə müddəaların daxil edilməsini xatırladır.
Məlumata görə, Tehran hökuməti regiondakı ərəb ölkələrini potensial hücumlara qarşı xəbərdar edib və müdafiə hazırlıqları çərçivəsində Körfəzdəki strateji əhəmiyyətli Əbu Musa, Böyük Tunb və Kiçik Tunb adalarında gəmi əleyhinə raketlər yerləşdirib.
“Amerikalılar çəkici götürüb danışıqlar masasını dağıtdılar”.
Bütün bu hadisələri iranlı ekspertlər Anadolu Agentliyinin (AA) müxbiri üçün dəyərləndirib.
Tehran Universitetinin Beynəlxalq Araşdırmalar Departamentinin professoru, professor Fuad İzedi İranın nüvə məsələsi ilə bağlı danışıqlara qapalı olmadığını bəyan edib.
İsrailin iyun hücumlarından dərhal əvvəl ABŞ və avropalılarla danışıqlar prosesinin davam etdiyinə diqqət çəkən İzedi, "ABŞ-ın İrana qarşı əməliyyatı "Gecəyarısı Yedəkləyicisi" adlandırıldı. Amerikalılar çəkici götürüb danışıqlar masasını dağıtdılar”.
Müharibə bitdikdən sonra İranın Avropa ölkələri ilə danışıqları bərpa etdiyini xatırladan İzedi deyib:
"Avropalılar iddia edirdilər ki, ABŞ-la əməkdaşlıq edərək snapback mexanizmini işə salıblar və İrana qarşı sanksiyaları bərpa ediblər. Ona görə də İran diplomatik prosesdə məsuliyyətsiz davranan avropalıları alqışlamaq niyyətində deyil, çünki avropalılar ABŞ-dan müstəqil hərəkət edə bilmirlər.
Ona görə də avropalılarla danışıqlar aparmağın mənası yoxdur. İranın ABŞ ilə təcrübəsi də olduqca ağrılı olub. Ona görə də mən inanıram ki, İran liderləri keçmişdə uğursuz üsullara əl atmaqdansa, daha ciddi addımlar atmağı nəzərdə tuturlar”.
“NPT-dən çıxmaq mümkündür”
Tehranın NPT-dən çəkilməyə qərar verib-verməyəcəyi ilə bağlı İzedi, "Bir çox parlamentarilər bildiriblər ki, NPT heç bir fayda vermədən İran üçün çətinlik yaratdığı üçün İran bu sazişdən çıxmalıdır".
İranlı akademik Avropa ölkələri və ABŞ-ın diplomatik prosesləri aparma tərzinin, əvvəlki danışıqların uğursuz təcrübələri ilə yanaşı, İranda dövlətçiliyin müxtəlif qollarını bir-birinə yaxınlaşdırdığını və NPT-dən çıxma ehtimalının mümkün olduğunu bildirib.
“Onlar yenidən İrana hücum edə bilər”
İsrail və ABŞ-ın yenidən İrana hücum etmə ehtimalına toxunan İzedi, "Onlar yenidən İrana hücum edə bilərlər, amma məncə, İranda hesablama bu dəfə qarşıdurmadır" dedi.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
