Prezident İlham Əliyevin Bəyanatı və Azərbaycan-İran strateji tərəfdaşlığının yeni mərhələsi
Tarix: 30-04-2025 | Saat: 12:19
Bölmə:Siyasət | çapa göndər
28 aprel 2025-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianın verdiyi birgə bəyanatlar, Cənubi Qafqazda regional əməkdaşlığın və strateji tərəfdaşlığın yeni bir səhifəsini açdı. Cənab Prezident İlham Əliyevin çıxışı təkcə ikitərəfli əlaqələrin cari vəziyyətinə qiymət verməkdən ibarət deyildi, o, eyni zamanda Azərbaycan-İran münasibətlərinin uzunmüddətli və sistemli siyasi inkişaf trayektoriyasını cızan strateji mesajlarla zəngin idi. Prezident İlham Əliyev bəyanatında xalqlarımızın əsrlərdən bəri davam edən qardaşlıq əlaqələrinə və ortaq mədəniyyətə diqqət yetirərək bu birliyin bu gün dövlətlərarası münasibətlərin fundamental dayağı olduğunu qeyd etdi. Bu fikirlər sıradan bir dostluq jesti deyil, regionda milli və dini müxtəlifliklərin idarə olunmasında və uzunmüddətli sülhün təminində tarixi yaddaşın diplomatik resurs kimi istifadə edilməsinin nümunəsidir. Bu, Azərbaycanda formalaşan çoxvektorlu humanitar siyasətin – yəni mədəni diplomatiyanın – İranla münasibətlərdə də mühüm rol oynadığını göstərir. Xüsusilə, cənab Prezidentin iki ölkə arasında mədəniyyət günlərinin təşkili ilə bağlı təşəbbüsü “yumşaq güc” vasitələrinin regionda səmərəli şəkildə tətbiq olunduğuna dəlalət edir. Bu cür mədəni tədbirlər yalnız qarşılıqlı anlaşmanı artırmaqla qalmır, eyni zamanda etimad quruculuğu proseslərinə töhfə verir, nəinki dövlətlərarası, həm də cəmiyyətlərarası münasibətləri gücləndirir. Cənab Prezident İlham Əliyevin “region ölkələri bölgənin taleyini özü müəyyən etməlidir” fikri əslində Azərbaycanın Cənubi Qafqazda xarici güclərdən asılı olmayan, daxili resurslar və qonşuluq əsaslı təhlükəsizlik arxitekturası qurmaq istəyini ifadə edir. Bu yanaşma postmünaqişə dövrünün əsas xarakterik cəhətidir və regional sabitliyin əsas dayaqlarından birinə çevrilir. Azərbaycan-İran təhlükəsizlik əməkdaşlığı, təkcə ikitərəfli maraqlardan deyil, həm də ümumqafqaz və Yaxın Şərq geosiyasətindən qaynaqlanan ortaq təhlükəsizlik çağırışlarının cavablandırılması zərurətindən doğur. Sərhəd təhlükəsizliyi, narkotik qaçaqmalçılığı, qeyri-qanuni miqrasiya və terrorizmlə mübarizə sahəsində koordinasiyalı fəaliyyətlər, bölgənin geosiyasi sabitliyinin əsas təminat mexanizmlərindən biri kimi çıxış edir. Cənab Prezident İlham Əliyevin çıxışında önə çəkdiyi Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi həm İran, həm də Azərbaycan üçün iqtisadi transformasiyanın mühüm vasitəsidir. Bu layihə Cənubi Asiyadan Avropaya qədər uzanan logistik marşrutların səmərəliliyini artırmaqla yanaşı, regional ölkələrin geoiqtisadi əhəmiyyətini yüksəldir. Bu kontekstdə, Azərbaycan İranla dəhliz boyunca birgə infrastruktur layihələrinin reallaşdırılmasına böyük maliyyə və siyasi kapital yatırır. Belə bir yanaşma həm Azərbaycanın tranzit ölkə mövqeyini gücləndirir, həm də İranın regional blokadalardan çıxış imkanlarını artırır. Dəhlizin enerji, yük və sərnişin daşımalarında strateji rolu təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi təsir dairəsini genişləndirən amildir.
Azərbaycan-İran münasibətlərinin beynəlxalq müstəvidə nümayiş etdiyi mühüm platformalar sırasında Qoşulmama Hərəkatı, BMT, EKO və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi qurumlar mühüm yer tutur. Cənab Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi qarşılıqlı diplomatik dəstək, xüsusilə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası dövründə İranın göstərdiyi mövqe ilə daha da güclənmişdir. İranın Azərbaycanın suverenliyini və beynəlxalq hüquqa əsaslanan haqlı mövqeyini dəstəkləməsi, təkcə ikitərəfli münasibətlər baxımından deyil, həm də regional dövlətlərin beynəlxalq sistemdə öz maraqları naminə kollektiv şəkildə çıxış etməsinin nümunəsidir. Bu, həm də Qərb təsirlərinə qarşı regional müqavimətin formalaşmasında yeni bir sinerji yaradır. Azərbaycan-İran münasibətləri hazırda siyasi təmasların formallığından çıxaraq, inteqrativ və uzunmüddətli inkişaf dinamikasına keçid mərhələsindədir. Burada əsas faktorlar – siyasi liderliyin iradəsi, iqtisadi layihələrin reallığı və mədəni diplomatiyanın çevikliyi – bu tərəfdaşlığın dayanıqlılığını şərtləndirir. Bu model bölgədə yeni əməkdaşlıq mühitinin formalaşması üçün presedent yaradır. İranla münasibətlərin dərinləşdirilməsi Azərbaycan üçün yalnız ikitərəfli qazanc deyil, həm də Şərq-Qərb və Şimal-Cənub oxlarında tarazlaşdırılmış xarici siyasət yürütmək baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Cənab Prezident İlham Əliyevin 28 aprel bəyanatı, Azərbaycan-İran münasibətlərinin yalnız tarixə əsaslanan dostluq üzərində deyil, həm də çağdaş geosiyasi və geoiqtisadi maraqlara söykənən strateji tərəfdaşlıq formatında inkişaf etdiyini sübut edir. Bu münasibətlər regional sabitlik və inteqrasiya üçün ciddi potensial daşıyır və Azərbaycanın çoxşaxəli xarici siyasət kursunun tərkib hissəsi kimi önə çıxır. Hazırkı mərhələdə bu tərəfdaşlığın dərinləşməsi, Cənubi Qafqazın və Yaxın Şərqin qarşılıqlı asılılıqlar əsasında formalaşan yeni siyasi-iqtisadi sistemə keçidində mühüm rol oynayacaq.
Arif Fərzəliyev ,
YAP Cəbrayıl rayon təşkilatının sədri.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 30-04-2025 | Saat: 12:19
Bölmə:Siyasət | çapa göndər
28 aprel 2025-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianın verdiyi birgə bəyanatlar, Cənubi Qafqazda regional əməkdaşlığın və strateji tərəfdaşlığın yeni bir səhifəsini açdı. Cənab Prezident İlham Əliyevin çıxışı təkcə ikitərəfli əlaqələrin cari vəziyyətinə qiymət verməkdən ibarət deyildi, o, eyni zamanda Azərbaycan-İran münasibətlərinin uzunmüddətli və sistemli siyasi inkişaf trayektoriyasını cızan strateji mesajlarla zəngin idi. Prezident İlham Əliyev bəyanatında xalqlarımızın əsrlərdən bəri davam edən qardaşlıq əlaqələrinə və ortaq mədəniyyətə diqqət yetirərək bu birliyin bu gün dövlətlərarası münasibətlərin fundamental dayağı olduğunu qeyd etdi. Bu fikirlər sıradan bir dostluq jesti deyil, regionda milli və dini müxtəlifliklərin idarə olunmasında və uzunmüddətli sülhün təminində tarixi yaddaşın diplomatik resurs kimi istifadə edilməsinin nümunəsidir. Bu, Azərbaycanda formalaşan çoxvektorlu humanitar siyasətin – yəni mədəni diplomatiyanın – İranla münasibətlərdə də mühüm rol oynadığını göstərir. Xüsusilə, cənab Prezidentin iki ölkə arasında mədəniyyət günlərinin təşkili ilə bağlı təşəbbüsü “yumşaq güc” vasitələrinin regionda səmərəli şəkildə tətbiq olunduğuna dəlalət edir. Bu cür mədəni tədbirlər yalnız qarşılıqlı anlaşmanı artırmaqla qalmır, eyni zamanda etimad quruculuğu proseslərinə töhfə verir, nəinki dövlətlərarası, həm də cəmiyyətlərarası münasibətləri gücləndirir. Cənab Prezident İlham Əliyevin “region ölkələri bölgənin taleyini özü müəyyən etməlidir” fikri əslində Azərbaycanın Cənubi Qafqazda xarici güclərdən asılı olmayan, daxili resurslar və qonşuluq əsaslı təhlükəsizlik arxitekturası qurmaq istəyini ifadə edir. Bu yanaşma postmünaqişə dövrünün əsas xarakterik cəhətidir və regional sabitliyin əsas dayaqlarından birinə çevrilir. Azərbaycan-İran təhlükəsizlik əməkdaşlığı, təkcə ikitərəfli maraqlardan deyil, həm də ümumqafqaz və Yaxın Şərq geosiyasətindən qaynaqlanan ortaq təhlükəsizlik çağırışlarının cavablandırılması zərurətindən doğur. Sərhəd təhlükəsizliyi, narkotik qaçaqmalçılığı, qeyri-qanuni miqrasiya və terrorizmlə mübarizə sahəsində koordinasiyalı fəaliyyətlər, bölgənin geosiyasi sabitliyinin əsas təminat mexanizmlərindən biri kimi çıxış edir. Cənab Prezident İlham Əliyevin çıxışında önə çəkdiyi Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi həm İran, həm də Azərbaycan üçün iqtisadi transformasiyanın mühüm vasitəsidir. Bu layihə Cənubi Asiyadan Avropaya qədər uzanan logistik marşrutların səmərəliliyini artırmaqla yanaşı, regional ölkələrin geoiqtisadi əhəmiyyətini yüksəldir. Bu kontekstdə, Azərbaycan İranla dəhliz boyunca birgə infrastruktur layihələrinin reallaşdırılmasına böyük maliyyə və siyasi kapital yatırır. Belə bir yanaşma həm Azərbaycanın tranzit ölkə mövqeyini gücləndirir, həm də İranın regional blokadalardan çıxış imkanlarını artırır. Dəhlizin enerji, yük və sərnişin daşımalarında strateji rolu təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi təsir dairəsini genişləndirən amildir.
Azərbaycan-İran münasibətlərinin beynəlxalq müstəvidə nümayiş etdiyi mühüm platformalar sırasında Qoşulmama Hərəkatı, BMT, EKO və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi qurumlar mühüm yer tutur. Cənab Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi qarşılıqlı diplomatik dəstək, xüsusilə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası dövründə İranın göstərdiyi mövqe ilə daha da güclənmişdir. İranın Azərbaycanın suverenliyini və beynəlxalq hüquqa əsaslanan haqlı mövqeyini dəstəkləməsi, təkcə ikitərəfli münasibətlər baxımından deyil, həm də regional dövlətlərin beynəlxalq sistemdə öz maraqları naminə kollektiv şəkildə çıxış etməsinin nümunəsidir. Bu, həm də Qərb təsirlərinə qarşı regional müqavimətin formalaşmasında yeni bir sinerji yaradır. Azərbaycan-İran münasibətləri hazırda siyasi təmasların formallığından çıxaraq, inteqrativ və uzunmüddətli inkişaf dinamikasına keçid mərhələsindədir. Burada əsas faktorlar – siyasi liderliyin iradəsi, iqtisadi layihələrin reallığı və mədəni diplomatiyanın çevikliyi – bu tərəfdaşlığın dayanıqlılığını şərtləndirir. Bu model bölgədə yeni əməkdaşlıq mühitinin formalaşması üçün presedent yaradır. İranla münasibətlərin dərinləşdirilməsi Azərbaycan üçün yalnız ikitərəfli qazanc deyil, həm də Şərq-Qərb və Şimal-Cənub oxlarında tarazlaşdırılmış xarici siyasət yürütmək baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Cənab Prezident İlham Əliyevin 28 aprel bəyanatı, Azərbaycan-İran münasibətlərinin yalnız tarixə əsaslanan dostluq üzərində deyil, həm də çağdaş geosiyasi və geoiqtisadi maraqlara söykənən strateji tərəfdaşlıq formatında inkişaf etdiyini sübut edir. Bu münasibətlər regional sabitlik və inteqrasiya üçün ciddi potensial daşıyır və Azərbaycanın çoxşaxəli xarici siyasət kursunun tərkib hissəsi kimi önə çıxır. Hazırkı mərhələdə bu tərəfdaşlığın dərinləşməsi, Cənubi Qafqazın və Yaxın Şərqin qarşılıqlı asılılıqlar əsasında formalaşan yeni siyasi-iqtisadi sistemə keçidində mühüm rol oynayacaq.
Arif Fərzəliyev ,
YAP Cəbrayıl rayon təşkilatının sədri.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
30-04-2025
