İntihar və qətl hadisələri, süni intellekt dost və ya düşmən?
Tarix: 08-09-2025 | Saat: 15:14
Bölmə:Özəl | çapa göndər
Bu yaxınlarda süni intellektə əsaslanan söhbət proqramı qətl və intihar kimi faciəli hadisələrlə əlaqələndirilir və geniş ictimai etirazlara səbəb olur. Süni intellektin təsirindən təsirlənən bəzi insanlar həyatlarını buna uyğun formalaşdırmağa başladıqdan sonra şirkət valideyn nəzarətini tətbiq edəcəyini açıqladı. Bununla belə, bu faciəvi hadisələr süni intellektin qaranlıq və təhlükəli tərəfini bir daha diqqət mərkəzində saxladı.
Süni intellekt tətbiqləri son vaxtlar intihar və qətl xəbərləri səbəbiylə xəbərlərdə yer alır. Bu yaxınlarda 56 yaşlı Stein-Erik Soelberg anasını öldürdükdən sonra süni intellektlə söhbət edərək dünya ictimaiyyətini şoka saldı. Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu, süni intellekt chatbotunun istifadəsi ilə bağlı ilk sənədləşdirilmiş qətl ola bilər. Başqa bir vəziyyətdə, 16 yaşlı Adam Reynin ailəsi oğlunun intiharından sonra ChatGPT-nin bunu təşviq etdiyini iddia edərək AI-ya qarşı iddia qaldırdı. İddiaya görə, bot gəncin intihar düşüncələrini təsdiqləyib və onun üsulları haqqında ətraflı məlumat verib. Bu hadisələr texnologiyanın qaranlıq tərəflərini də üzə çıxarıb. AI şirkəti hadisədən sonra valideyn nəzarəti tətbiq edəcəyini açıqladı.
Psixoloq və ailə məsləhətçisi Özge Öztaşçı, süni intellektin səbəb olduğu son ölümcül hadisələri qiymətləndirərkən, psixi sağlamlıq işçilərinin əxlaqi və peşə öhdəliklərini vurğulayaraq, "Yanlış hərəkət etdikdə və ya xəstənin həyatını riskə atdıqda etdiklərinin nəticələrinin fərqindədirlər" dedi. Öztaşçı sözlərinə belə davam etdi: "Vəziyyəti müştəri nöqteyi-nəzərindən nəzərdən keçirdikdə, qarşı tərəfin insan mühakiməsi və tənqid etməməsi, asan giriş və iqtisadiyyat kimi digər səbəblərlə birlikdə süni intellektə bir terapevt kimi baxmağa vadar edir. Bununla belə, süni intellekt müştəriyə anlayış, empatiya, terapevtik proseslər, güvən, müdaxilə, emosiya, böhran kimi ehtiyaclardan heç birini təklif edə bilməz. bir mütəxəssisin asanlıqla qavrayacağı və müdaxilə edəcəyi vəziyyətlərdə, o, yalnız məhdud terapevtik cavablar təmin etməklə kifayətlənmir."
Klinik Psixoloq Ceylan Şengül də AI psixozunun reallıq qavrayışını təhrif edə biləcəyinə diqqət çəkdi. Şengül, "Əgər süni intellektlə danışan və ya onunla ünsiyyətdə olan insanlar tənhadırsa, sosial bacarıqları aşağıdırsa və sağlam həmyaşıd münasibətləri qura bilmirlərsə, bu, onlara daha mənfi təsir göstərə bilər. İnsanlar bəzən terapevtin onları mühakimə edəcəyindən qorxduqları üçün dürüst olmaqdan çəkinə bilərlər və ya müəyyən məlumatların aşkar ediləcəyinə inandıqları üçün onlardan qaçmaq istəyə bilərlər. Bəzən AI-nin zehnini idarə etdiyinə, onlara xüsusi mesajlar verdiyinə və ya hətta onlara şüur verdiyinə inanaraq, xəyalpərəst düşüncələrə qapıla bilərlər.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 08-09-2025 | Saat: 15:14
Bölmə:Özəl | çapa göndər
Bu yaxınlarda süni intellektə əsaslanan söhbət proqramı qətl və intihar kimi faciəli hadisələrlə əlaqələndirilir və geniş ictimai etirazlara səbəb olur. Süni intellektin təsirindən təsirlənən bəzi insanlar həyatlarını buna uyğun formalaşdırmağa başladıqdan sonra şirkət valideyn nəzarətini tətbiq edəcəyini açıqladı. Bununla belə, bu faciəvi hadisələr süni intellektin qaranlıq və təhlükəli tərəfini bir daha diqqət mərkəzində saxladı.
Süni intellekt tətbiqləri son vaxtlar intihar və qətl xəbərləri səbəbiylə xəbərlərdə yer alır. Bu yaxınlarda 56 yaşlı Stein-Erik Soelberg anasını öldürdükdən sonra süni intellektlə söhbət edərək dünya ictimaiyyətini şoka saldı. Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu, süni intellekt chatbotunun istifadəsi ilə bağlı ilk sənədləşdirilmiş qətl ola bilər. Başqa bir vəziyyətdə, 16 yaşlı Adam Reynin ailəsi oğlunun intiharından sonra ChatGPT-nin bunu təşviq etdiyini iddia edərək AI-ya qarşı iddia qaldırdı. İddiaya görə, bot gəncin intihar düşüncələrini təsdiqləyib və onun üsulları haqqında ətraflı məlumat verib. Bu hadisələr texnologiyanın qaranlıq tərəflərini də üzə çıxarıb. AI şirkəti hadisədən sonra valideyn nəzarəti tətbiq edəcəyini açıqladı.
Psixoloq və ailə məsləhətçisi Özge Öztaşçı, süni intellektin səbəb olduğu son ölümcül hadisələri qiymətləndirərkən, psixi sağlamlıq işçilərinin əxlaqi və peşə öhdəliklərini vurğulayaraq, "Yanlış hərəkət etdikdə və ya xəstənin həyatını riskə atdıqda etdiklərinin nəticələrinin fərqindədirlər" dedi. Öztaşçı sözlərinə belə davam etdi: "Vəziyyəti müştəri nöqteyi-nəzərindən nəzərdən keçirdikdə, qarşı tərəfin insan mühakiməsi və tənqid etməməsi, asan giriş və iqtisadiyyat kimi digər səbəblərlə birlikdə süni intellektə bir terapevt kimi baxmağa vadar edir. Bununla belə, süni intellekt müştəriyə anlayış, empatiya, terapevtik proseslər, güvən, müdaxilə, emosiya, böhran kimi ehtiyaclardan heç birini təklif edə bilməz. bir mütəxəssisin asanlıqla qavrayacağı və müdaxilə edəcəyi vəziyyətlərdə, o, yalnız məhdud terapevtik cavablar təmin etməklə kifayətlənmir."
Klinik Psixoloq Ceylan Şengül də AI psixozunun reallıq qavrayışını təhrif edə biləcəyinə diqqət çəkdi. Şengül, "Əgər süni intellektlə danışan və ya onunla ünsiyyətdə olan insanlar tənhadırsa, sosial bacarıqları aşağıdırsa və sağlam həmyaşıd münasibətləri qura bilmirlərsə, bu, onlara daha mənfi təsir göstərə bilər. İnsanlar bəzən terapevtin onları mühakimə edəcəyindən qorxduqları üçün dürüst olmaqdan çəkinə bilərlər və ya müəyyən məlumatların aşkar ediləcəyinə inandıqları üçün onlardan qaçmaq istəyə bilərlər. Bəzən AI-nin zehnini idarə etdiyinə, onlara xüsusi mesajlar verdiyinə və ya hətta onlara şüur verdiyinə inanaraq, xəyalpərəst düşüncələrə qapıla bilərlər.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
08-09-2025
