“Bunu deyən kimi başlayırlar məni söyməyə” - Deputatlardan Qafqaz İslam Ordusuna fərqli BAXIŞ
Tarix: 14-09-2018 | Saat: 14:42
Bölmə:Manşet / Siyasət | çapa göndər
Sentyabrın 15-də Bakının bolşevik hərbi birləşmələri, yadelli işğalçılar və daşnak quldurlardan azad edilməsinin 100-cü ildönümü tamam olur. Bu, Azərbaycan xalqına aid ən şərəfli tarixlərdən biridir. 15 sentyabr 1918-ci il tarixinin yazılmasında Nuru Paşanın rəhbərlik etdiyi Qafqaz İslam Ordusunun xüsusi rolu olub. Bu ordu Bakının azad edilməsində böyük şücaətlər göstərib, onun tərkibində vuruşan yüzlərlə türk əsgəri şəhidlik zirvəsinə yüksəlib.
Azərbaycan Milli Məclisinin deputatları Modern.az-a bu dəfə Bakının erməni-bolşevik işğalından azad edilməsinin 100-cü ildönümü ilə bağlı danışıblar.
Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin üzvü, tarixçi alim Musa Qasımlı bildirib ki, bolşevik Rusiyası Birinci Dünya Müharibəsindən çıxdıqdan sonra geri çəkilən rus ordusu ilə birlikdə erməni silahlı dəstələri Cənubi Qafqaza gəldilər.
“Bu zaman Cənubi Qafqazda üç hakimiyyət - müvəqqəti hökumətin orqanları, sovetlər və milli şuralar fəaliyyət göstərirdi. Regionda anarxiya hökm sürürdü. Rusiya ordu hissələri silahlarını ermənilərə vermişdi. Onlar buna qədər Anadoluda dinc türk-müsəlman əhaliyə qarşı törətdikləri qırğınları bu dəfə Borçalıda, İrəvan quberniyasında, Cənubi Azərbaycan və indiki Azərbaycan Respublikası ərazisində törətdilər”.
Tarixçi qeyd edib ki, o zaman azərbaycanlıların ordusu yox idi.
“Bu da səbəbsiz deyildi. Çünki çarizm türk və müsəlman olduqları üçün etibar etmədiyindən azərbaycanlıları hərbi xidmətə çağırmırdı. Onlar bununla həm hərb sənətini öyrənmirdilər, həm də əsgərliyə çağırılmadıqları üçün vergi də ödəyirdilər. Yalnız könüllərdən ibarət “Vəhşi diviziya” var idi”.
Deputat deyib ki, belə bir şəraitdə Bakıda qurulan sovet hakimiyyəti dinc türk, müsəlman əhaliyə zülm edirdi:
“Qırğınların zirvə nöqtəsi 1918-ci ilin martında Bakı şəhərində oldu. Qırğınlar digər yerlərdə də davam etdirildi. Transqafqaz Komissarlığı və Seymi bu qırğınların qarşısını ala bilmədi. 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycanın müstəqilliyi elan edildi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti quruldu. Azərbaycan dövlətinin qurulması üçün lazım olan ilkin şərtlər-ərazi və əhali mövcud idi. Hökumət də quruldu. Azərbaycanın müvəqqəti paytaxtı Gəncə elan edildi. Lakin ölkənin əsas şəhəri olan Bakı düşmən əlində idi. Azərbaycanın şəhəri azad etmək üçün kifayət qədər qüvvəsi yox idi. Xarici yardıma ehtiyac duyulurdu. Bu da qardaş Osmanlının yardımı oldu. Osmanlı dövləti iyunun 4-də Batumda imzaladığı müqavilə ilə Azərbaycana yardım etməyi üzərinə götürdü. Belə bir şəraitdə Osmanlının hərb naziri Ənvər Paşa qardaşı Nuru Paşanı ordunun komandanı təyin etdi. Qafqaz hərəkatı başladı. Bakı azad edildikdən sonra problemlər çıxmaması və yerli əhalidən onun cərgələrini doldurmaq üçün ordu Qafqaz İslam Ordusu adlandırıldı”.
M.Qasımlı vurğulayıb ki, türk ordusunun Qafqaz hərəkatının hüquqi-siyasi təməllərini Batum müqaviləsi təşkil edirdi:
“Türk ordusunun yürüşünün mənəvi əsasları var idi. Osmanlı dövləti dünya türklüyünün və islamın mərkəzi idi. Dünya türkləri və müsəlmanları Osmanlı dövlətinə nicat gözü olaraq baxırdılar. Onunla dil, din, mədəniyyət və mənəviyyat baxımından bir olan Cənubi Qafqazın türk və müsəlman əhalisi erməni-daşnak və bolşevik dəstələrinin soyqırımına uğramışdılar. Özü nə qədər ağır vəziyyətdə olsa da, onlara yardım etmək Osmanlının borcu idi. Buna qədər çoxlu azərbaycanlı gənc Çanaqqala savaşında türk qardaşlarına yardım etmək üçün çarizm orqanlarından xəlvəti olaraq getmişdi.
Bu hərəkatın hərbi-strateji, iqtisadi səbəbləri də var idi. Azərbaycan Cənubi Qafqazın açar ölkəsi idi. Bakıya sahib olan ölkə təkcə Azərbaycana və Cənubi Qafqaza deyil, Xəzərə nəzarət qazanırdı. Xəzər üzərində nəzarət isə Şimali Qafqaza nəzarət, Orta Asiyaya, oradan da Hindistana gedən yola çıxmaq, Orta Asiyaya sahib olmaq isə dünyanın ürəyi olan Avrasiyaya sahib olmaq demək idi. Azərbaycan qızıl körpü idi. Dünyanın ürəyinə gedən yol Bakıdan, Azərbaycandan keçirdi. Bakı zəngin neft mənbəyi idi. Dünya müharibəsinin son mərhələsində Yaxın və Orta Şərqdə, Qafqazda iki neft mənbəyi uğrunda ağır döyüşlər gedirdi. Bunlardan biri Mosul, digəri isə Bakı nefti idi. Neft hansı ölkənin əlində olacaqdısa, qələbə də onda olacaqdı. Osmanlı dövlətinin bu strateji yola və neft mənbəyinə yiyələnməsi üçün sosial, etnik baxımdan problemləri yox idi. Bu zaman Cənubi Qafqazda yaşayan təqribən 6 milyon nəfər əhalinin 3 milyon nəfəri türk və müsəlman idi. Hücumların qarşısında tab gətirə bilməyən Bakıdakı sovet hakimiyyəti böhrana düşərək iyulun 31-də istefaya getdi. Onun yerində qurulan Sentrokaspi diktaturası general Denstervil başda olmaqla ingilis qüvvələrini Bakıya dəvət etdi. Bolşevik Rusiyası da müəyyən addımlar atdı. Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya yürüşünün qarşısını almaq üçün Osmanlının müttəfiqi Almaniya bolşevik Rusiyası ilə avqustun 27-də bir müqavilə imzalayaraq, Bakı neftindən pay alacağı üçün Osmanlı qoşunlarının Kür çayını keçməməsi üçün öhdəlik götürdü. Bakı məsələsində Almaniya Osmanlının müttəfiqi deyildi. Lakin bu da Qafqaz İslam Ordusunu dayandıra bilmədi. Bakı şəhəri mühasirəyə alındı. Ətraf yerlərdən gələn ərzaq təchizatı dayandığından şəhərdə ağır vəziyyət yarandı. Türk topçuları şəhəri elə dəqiqliklə atəşə tuturdular ki, tarixi-memarlıq binaları dağıdılmadı. Şəhər zərər görmədi. İngilislər və Sentrokaspi diktaturası türk hücumları qarşısında şəhəri qoyub qaçdılar. Bakı sentyabrın 15-də azad edildi. Azərbaycan hökuməti sentyabrın 17-də Gəncədən Bakıya köçdü”.
Musa Qasımlı, Bakının azad edilməsinin əhəmiyyətinə görə Cümhuriyyətin elan edilməsindən sonra ikinci böyük tarixi hadisə olduğunu vurğulayıb:
“Bakının azad edilməsi ilə Azərbaycan və türk silah qardaşlığının sayəsində Azərbaycan təbii, tarixi paytaxtına, milli, mənəvi, elm və mədəniyyət mərkəzinə qovuşdu. Bu, bir qardaşlıq yardımı idi. Şəhərin azad edilməsi ilə “başla bədən birləşdi". Azərbaycanlıların milli ruhu yüksəldi. Onlar çarizm tərəfindən işğal edildikdən sonrakı bütün dövrdə ilk dəfə olaraq Bakı küçələrində başlarını dik tutaraq, özlərinə güvənərək gəzməyə başladılar. Sovet dövründə ağır şərtlər altında yaşamasına, SSRİ-də türk düşmənçiliyinin, 30-cu illərin sonlarından 50-ci illərin ortalarınadək sovet-türk münasibətlərində gərginliyin olmasına baxmayaraq, Azərbaycan xalqı türk əsgərlərinin məzarlarını qoruyub saxladı, dağılmağa qoymadı, ətraflarına çiçəklər, ağaclar əkdi, onları ziyarətgaha çevirdi.
İndi Şəhidlər xiyabanındakı Türki şəhidliyi adamların təkcə ziyarət edərək əklil qoyduqları bir abidə deyil, qanı bir-birinə qarışmış Azərbaycan və Türkiyə xalqlarının qardaşlığının və əbədi birliyinin rəmzidir”.
Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin üzvü Araz Əlizadə də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin o zamanlar ordusunun olmadığını xatırladıb:
“Həmin zaman isə Qafqaz İslam Ordusu köməyə gələrək Bakını erməni-bolşevik işğalından azad etdi. Bu çox yaxşı haldır. Ancaq mən bir şeyi həmişə deyirəm və məni də həmişə buna görə söyürlər. Çünki mən həmişə deyirəm ki, Qafqaz İslam Ordusu muzdlu ordu idi. Onlar Gəncədə oturmuşdular. Ta ki, pul onlara gəlib çatdı, ondan sonra Bakıya doğru hərəkət etdilər. Bu zaman da onları qınamalı deyilik. Çünki muzdlu ordu idi. Düzdür, Bakını işğaldan azad etmək üçün gəliblər. Çox sağ olsunlar. Bu öz yerində. Amma Osmanlı ordusu mükəlləfiyyətli ordu deyildi. Bunu bəziləri başa düşmür. Adi bir şey deyim sizə. Sovet ordusunda əsgərlərimizə ayda 3-5 manat dilənçi pulu verirdilər. Məgər orduda maaş yoxdur? Olmalıdır! Qafqaz İslam Ordusunda da eləydi. Mən bunu deyən kimi başlayırlar məni söyməyə. Yoxsa, başlarına at təpməmişdi ki, durub Türkiyədən bura gəlsinlər, pulsuz döyüşməyə. Axı da onlar bir şey yeməliydilər, içməliydilər, geyinməliydilər. Mən tarixçi kimi buna belə qiymət verəndə başlayırlar ki, Araz Əlizadə türklərin əleyhinədir”.
Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü Aqil Abbas deyib ki, Qafqaz İslam Ordusunun Bakını pul müqabilində azad etməyə gəldiyini deyən şəxs kimliyindən asılı olmayaraq xalqını, türkçülüyü sevməyən insanlardı:
“Onlar ləkə yaxmaq istəyirlər. Bunu hamı bilməlidir ki, Nuru Paşanın rəhbərlik etdiyi Qafqaz İslam Ordusu ölkəmizə gəlməsəydi nə Bakı azad olunacaqdı , nə də ümumiyyətlə Azərbaycan olacaqdı. Bunlar tarixi faktlardı və sənədlərdə göstərilib. Onlar Bakını azad etməyə gəliblər və neçə min şəhidlər veriblər. Baxın, Azərbaycanın hər bir yerində türk əsgərlərinin məzarı var. Düzdür, bizimkilər də 1915-ci ildə Çanaqqala müharibəsində iştirak ediblər. Bizim də orada şəhidlərimiz olub. Orada şəhid olan azərbaycanlıların məzarı Anıtqəbirdə adları ilə göstərilib. Qafqaz İslam Ordusu ölkəmizə gələrək erməni-bolşevik qırğınının qarşısını aldı və Bakını işğaldan azad etdi. Hansı pulla Qafqaz İslam Ordusu döyüşmüşdü? Onda heç Azərbaycanın pulu vardı ki? Azərbaycan bir dövlətiydi ki? Bu dərəcədə cəfəng danışmaq, millətə şər atmaq olmaz axı. Əslində elə qanunlar olmalıdır ki, belə danışan adamlar məsuliyyətə cəlb olunsun. Bir sənəd çıxarıb göstərsinlər ki, pul vermişik. Bu cür cəfəng danışıqlar bütün millətə hörmətsizlikdi. Türklərin belə bir sözü var: “Ağzı olan konuşuyor”. Danışır da...”.
aia.az
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 14-09-2018 | Saat: 14:42
Bölmə:Manşet / Siyasət | çapa göndər
Sentyabrın 15-də Bakının bolşevik hərbi birləşmələri, yadelli işğalçılar və daşnak quldurlardan azad edilməsinin 100-cü ildönümü tamam olur. Bu, Azərbaycan xalqına aid ən şərəfli tarixlərdən biridir. 15 sentyabr 1918-ci il tarixinin yazılmasında Nuru Paşanın rəhbərlik etdiyi Qafqaz İslam Ordusunun xüsusi rolu olub. Bu ordu Bakının azad edilməsində böyük şücaətlər göstərib, onun tərkibində vuruşan yüzlərlə türk əsgəri şəhidlik zirvəsinə yüksəlib.
Azərbaycan Milli Məclisinin deputatları Modern.az-a bu dəfə Bakının erməni-bolşevik işğalından azad edilməsinin 100-cü ildönümü ilə bağlı danışıblar.
Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin üzvü, tarixçi alim Musa Qasımlı bildirib ki, bolşevik Rusiyası Birinci Dünya Müharibəsindən çıxdıqdan sonra geri çəkilən rus ordusu ilə birlikdə erməni silahlı dəstələri Cənubi Qafqaza gəldilər.
“Bu zaman Cənubi Qafqazda üç hakimiyyət - müvəqqəti hökumətin orqanları, sovetlər və milli şuralar fəaliyyət göstərirdi. Regionda anarxiya hökm sürürdü. Rusiya ordu hissələri silahlarını ermənilərə vermişdi. Onlar buna qədər Anadoluda dinc türk-müsəlman əhaliyə qarşı törətdikləri qırğınları bu dəfə Borçalıda, İrəvan quberniyasında, Cənubi Azərbaycan və indiki Azərbaycan Respublikası ərazisində törətdilər”.
Tarixçi qeyd edib ki, o zaman azərbaycanlıların ordusu yox idi.
“Bu da səbəbsiz deyildi. Çünki çarizm türk və müsəlman olduqları üçün etibar etmədiyindən azərbaycanlıları hərbi xidmətə çağırmırdı. Onlar bununla həm hərb sənətini öyrənmirdilər, həm də əsgərliyə çağırılmadıqları üçün vergi də ödəyirdilər. Yalnız könüllərdən ibarət “Vəhşi diviziya” var idi”.
Deputat deyib ki, belə bir şəraitdə Bakıda qurulan sovet hakimiyyəti dinc türk, müsəlman əhaliyə zülm edirdi:
“Qırğınların zirvə nöqtəsi 1918-ci ilin martında Bakı şəhərində oldu. Qırğınlar digər yerlərdə də davam etdirildi. Transqafqaz Komissarlığı və Seymi bu qırğınların qarşısını ala bilmədi. 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycanın müstəqilliyi elan edildi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti quruldu. Azərbaycan dövlətinin qurulması üçün lazım olan ilkin şərtlər-ərazi və əhali mövcud idi. Hökumət də quruldu. Azərbaycanın müvəqqəti paytaxtı Gəncə elan edildi. Lakin ölkənin əsas şəhəri olan Bakı düşmən əlində idi. Azərbaycanın şəhəri azad etmək üçün kifayət qədər qüvvəsi yox idi. Xarici yardıma ehtiyac duyulurdu. Bu da qardaş Osmanlının yardımı oldu. Osmanlı dövləti iyunun 4-də Batumda imzaladığı müqavilə ilə Azərbaycana yardım etməyi üzərinə götürdü. Belə bir şəraitdə Osmanlının hərb naziri Ənvər Paşa qardaşı Nuru Paşanı ordunun komandanı təyin etdi. Qafqaz hərəkatı başladı. Bakı azad edildikdən sonra problemlər çıxmaması və yerli əhalidən onun cərgələrini doldurmaq üçün ordu Qafqaz İslam Ordusu adlandırıldı”.
M.Qasımlı vurğulayıb ki, türk ordusunun Qafqaz hərəkatının hüquqi-siyasi təməllərini Batum müqaviləsi təşkil edirdi:
“Türk ordusunun yürüşünün mənəvi əsasları var idi. Osmanlı dövləti dünya türklüyünün və islamın mərkəzi idi. Dünya türkləri və müsəlmanları Osmanlı dövlətinə nicat gözü olaraq baxırdılar. Onunla dil, din, mədəniyyət və mənəviyyat baxımından bir olan Cənubi Qafqazın türk və müsəlman əhalisi erməni-daşnak və bolşevik dəstələrinin soyqırımına uğramışdılar. Özü nə qədər ağır vəziyyətdə olsa da, onlara yardım etmək Osmanlının borcu idi. Buna qədər çoxlu azərbaycanlı gənc Çanaqqala savaşında türk qardaşlarına yardım etmək üçün çarizm orqanlarından xəlvəti olaraq getmişdi.
Bu hərəkatın hərbi-strateji, iqtisadi səbəbləri də var idi. Azərbaycan Cənubi Qafqazın açar ölkəsi idi. Bakıya sahib olan ölkə təkcə Azərbaycana və Cənubi Qafqaza deyil, Xəzərə nəzarət qazanırdı. Xəzər üzərində nəzarət isə Şimali Qafqaza nəzarət, Orta Asiyaya, oradan da Hindistana gedən yola çıxmaq, Orta Asiyaya sahib olmaq isə dünyanın ürəyi olan Avrasiyaya sahib olmaq demək idi. Azərbaycan qızıl körpü idi. Dünyanın ürəyinə gedən yol Bakıdan, Azərbaycandan keçirdi. Bakı zəngin neft mənbəyi idi. Dünya müharibəsinin son mərhələsində Yaxın və Orta Şərqdə, Qafqazda iki neft mənbəyi uğrunda ağır döyüşlər gedirdi. Bunlardan biri Mosul, digəri isə Bakı nefti idi. Neft hansı ölkənin əlində olacaqdısa, qələbə də onda olacaqdı. Osmanlı dövlətinin bu strateji yola və neft mənbəyinə yiyələnməsi üçün sosial, etnik baxımdan problemləri yox idi. Bu zaman Cənubi Qafqazda yaşayan təqribən 6 milyon nəfər əhalinin 3 milyon nəfəri türk və müsəlman idi. Hücumların qarşısında tab gətirə bilməyən Bakıdakı sovet hakimiyyəti böhrana düşərək iyulun 31-də istefaya getdi. Onun yerində qurulan Sentrokaspi diktaturası general Denstervil başda olmaqla ingilis qüvvələrini Bakıya dəvət etdi. Bolşevik Rusiyası da müəyyən addımlar atdı. Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya yürüşünün qarşısını almaq üçün Osmanlının müttəfiqi Almaniya bolşevik Rusiyası ilə avqustun 27-də bir müqavilə imzalayaraq, Bakı neftindən pay alacağı üçün Osmanlı qoşunlarının Kür çayını keçməməsi üçün öhdəlik götürdü. Bakı məsələsində Almaniya Osmanlının müttəfiqi deyildi. Lakin bu da Qafqaz İslam Ordusunu dayandıra bilmədi. Bakı şəhəri mühasirəyə alındı. Ətraf yerlərdən gələn ərzaq təchizatı dayandığından şəhərdə ağır vəziyyət yarandı. Türk topçuları şəhəri elə dəqiqliklə atəşə tuturdular ki, tarixi-memarlıq binaları dağıdılmadı. Şəhər zərər görmədi. İngilislər və Sentrokaspi diktaturası türk hücumları qarşısında şəhəri qoyub qaçdılar. Bakı sentyabrın 15-də azad edildi. Azərbaycan hökuməti sentyabrın 17-də Gəncədən Bakıya köçdü”.
Musa Qasımlı, Bakının azad edilməsinin əhəmiyyətinə görə Cümhuriyyətin elan edilməsindən sonra ikinci böyük tarixi hadisə olduğunu vurğulayıb:
“Bakının azad edilməsi ilə Azərbaycan və türk silah qardaşlığının sayəsində Azərbaycan təbii, tarixi paytaxtına, milli, mənəvi, elm və mədəniyyət mərkəzinə qovuşdu. Bu, bir qardaşlıq yardımı idi. Şəhərin azad edilməsi ilə “başla bədən birləşdi". Azərbaycanlıların milli ruhu yüksəldi. Onlar çarizm tərəfindən işğal edildikdən sonrakı bütün dövrdə ilk dəfə olaraq Bakı küçələrində başlarını dik tutaraq, özlərinə güvənərək gəzməyə başladılar. Sovet dövründə ağır şərtlər altında yaşamasına, SSRİ-də türk düşmənçiliyinin, 30-cu illərin sonlarından 50-ci illərin ortalarınadək sovet-türk münasibətlərində gərginliyin olmasına baxmayaraq, Azərbaycan xalqı türk əsgərlərinin məzarlarını qoruyub saxladı, dağılmağa qoymadı, ətraflarına çiçəklər, ağaclar əkdi, onları ziyarətgaha çevirdi.
İndi Şəhidlər xiyabanındakı Türki şəhidliyi adamların təkcə ziyarət edərək əklil qoyduqları bir abidə deyil, qanı bir-birinə qarışmış Azərbaycan və Türkiyə xalqlarının qardaşlığının və əbədi birliyinin rəmzidir”.
Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin üzvü Araz Əlizadə də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin o zamanlar ordusunun olmadığını xatırladıb:
“Həmin zaman isə Qafqaz İslam Ordusu köməyə gələrək Bakını erməni-bolşevik işğalından azad etdi. Bu çox yaxşı haldır. Ancaq mən bir şeyi həmişə deyirəm və məni də həmişə buna görə söyürlər. Çünki mən həmişə deyirəm ki, Qafqaz İslam Ordusu muzdlu ordu idi. Onlar Gəncədə oturmuşdular. Ta ki, pul onlara gəlib çatdı, ondan sonra Bakıya doğru hərəkət etdilər. Bu zaman da onları qınamalı deyilik. Çünki muzdlu ordu idi. Düzdür, Bakını işğaldan azad etmək üçün gəliblər. Çox sağ olsunlar. Bu öz yerində. Amma Osmanlı ordusu mükəlləfiyyətli ordu deyildi. Bunu bəziləri başa düşmür. Adi bir şey deyim sizə. Sovet ordusunda əsgərlərimizə ayda 3-5 manat dilənçi pulu verirdilər. Məgər orduda maaş yoxdur? Olmalıdır! Qafqaz İslam Ordusunda da eləydi. Mən bunu deyən kimi başlayırlar məni söyməyə. Yoxsa, başlarına at təpməmişdi ki, durub Türkiyədən bura gəlsinlər, pulsuz döyüşməyə. Axı da onlar bir şey yeməliydilər, içməliydilər, geyinməliydilər. Mən tarixçi kimi buna belə qiymət verəndə başlayırlar ki, Araz Əlizadə türklərin əleyhinədir”.
Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü Aqil Abbas deyib ki, Qafqaz İslam Ordusunun Bakını pul müqabilində azad etməyə gəldiyini deyən şəxs kimliyindən asılı olmayaraq xalqını, türkçülüyü sevməyən insanlardı:
“Onlar ləkə yaxmaq istəyirlər. Bunu hamı bilməlidir ki, Nuru Paşanın rəhbərlik etdiyi Qafqaz İslam Ordusu ölkəmizə gəlməsəydi nə Bakı azad olunacaqdı , nə də ümumiyyətlə Azərbaycan olacaqdı. Bunlar tarixi faktlardı və sənədlərdə göstərilib. Onlar Bakını azad etməyə gəliblər və neçə min şəhidlər veriblər. Baxın, Azərbaycanın hər bir yerində türk əsgərlərinin məzarı var. Düzdür, bizimkilər də 1915-ci ildə Çanaqqala müharibəsində iştirak ediblər. Bizim də orada şəhidlərimiz olub. Orada şəhid olan azərbaycanlıların məzarı Anıtqəbirdə adları ilə göstərilib. Qafqaz İslam Ordusu ölkəmizə gələrək erməni-bolşevik qırğınının qarşısını aldı və Bakını işğaldan azad etdi. Hansı pulla Qafqaz İslam Ordusu döyüşmüşdü? Onda heç Azərbaycanın pulu vardı ki? Azərbaycan bir dövlətiydi ki? Bu dərəcədə cəfəng danışmaq, millətə şər atmaq olmaz axı. Əslində elə qanunlar olmalıdır ki, belə danışan adamlar məsuliyyətə cəlb olunsun. Bir sənəd çıxarıb göstərsinlər ki, pul vermişik. Bu cür cəfəng danışıqlar bütün millətə hörmətsizlikdi. Türklərin belə bir sözü var: “Ağzı olan konuşuyor”. Danışır da...”.
aia.az
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
16-11-2024
13:53 Türkiyədə zəlzələ oldu
