İran və MAQATE nüvə təftişlərini bərpa etmək barədə razılığa gəlib

İran və MAQATE nüvə təftişlərini bərpa etmək barədə razılığa gəlib
Tarix: 10-09-2025 | Saat: 09:14
Bölmə:Özəl | çapa göndər

Şirift ölçüsü:

İran və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) arasında İsrail və ABŞ-ın iyun ayında İrana hücumundan sonra dayandırılmış yoxlamaların bərpası ilə bağlı razılıq əldə olunub.
İranın xarici işlər naziri Abbas Erakçi və MAQATE-nin direktoru Rafael Mariano Qrossi tərəflər arasında yeni saziş layihəsini yekunlaşdırmaq üçün Misirin paytaxtı Qahirədə görüşüb.

Görüşün ardınca Erakçi və Qrossi İsrail və ABŞ-ın iyun ayında İrana hücumlarından sonra dayandırılan yoxlamaları bərpa edəcək razılaşma imzalayıblar.

İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmayıl Bekayi görüşlə bağlı açıqlama verib: “İran və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi ABŞ və sionist rejimin (İsrail) ölkəmizin sülhməramlı nüvə obyektlərinə qarşı qeyri-qanuni hücumlarından sonra yaranmış yeni vəziyyətdə necə qarşılıqlı fəaliyyət göstərəcəkləri barədə razılığa gəliblər”.

İyunun 26-da İran parlamenti tərəfindən qəbul edilən və Keşikçilər Şurası tərəfindən təsdiqlənən qanun hökuməti MAQATE ilə əməkdaşlığı dayandırmağa, müfəttişlərin ölkəyə girişinə qadağa qoymağa məcbur etdi və İranın nüvə hüquqları tanındıqdan və təhlükəsizlik təminatları təmin edildikdən sonra yalnız Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının təsdiqi ilə ləğv edilməsi nəzərdə tutulurdu.

Bu kontekstdə yeni qanuna əsasən, İran MAQATE ilə yeni “əməkdaşlıq modeli” ilə bağlı danışıqlar aparırdı.

MAQATE-nin direktoru Rafael Mariano Grossi də Qahirədə keçirdiyi görüşlə bağlı ABŞ-da yerləşən X sosial media platformasında bəyanat yayıb.

Qrossi Qahirədə İranın xarici işlər naziri Erakçi ilə İranda təftiş fəaliyyətlərinin bərpası üçün praktiki üsullar barədə razılığa gəldiyini açıqlayıb.

Bu inkişafı "düzgün istiqamətdə atılmış mühüm addım" olaraq xarakterizə edən Qrossi, həmçinin Misirin xarici işlər naziri Bədr Əbdülətiyə sadiqliyinə və iştirakına görə təşəkkür edib.

İranın xarici işlər naziri Abbas Erakçi bəyan edib ki, İrana qarşı hər hansı düşmənçilik hərəkəti həyata keçirilərsə və ya BMT sanksiyaları bərpa olunarsa, MAQATE ilə saziş etibarsız sayılacaq.

İranın xarici işlər naziri Abbas Erakçi bəyan edib ki, İrana qarşı düşməncəsinə hərəkətlər edilərsə və ya Avropa ölkələrinin təşəbbüsü ilə BMT-nin sanksiyaları bərpa olunarsa, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) ilə əldə olunan razılaşma etibarsız sayılacaq.

İran və MAQATE arasında Misirin paytaxtı Qahirədə iyun ayında İsrail və ABŞ-ın İrana hücumlarından sonra dayandırılmış yoxlamaların bərpası ilə bağlı saziş imzalandıqdan sonra İranın xarici işlər naziri Erakçi, MAQATE-nin direktoru Rafael Mariano Qrossi və Misirin xarici işlər naziri Bədr Abdalti üçtərəfli mətbuat konfransı keçirib.

Erakçi çıxışına İsrailin Qətərə hücumuna toxunaraq, "Bu terror və təcavüzkar hərəkəti ən şiddətli şəkildə qınayır və suverenliyi və ərazi bütövlüyü İsrail rejimi tərəfindən kobud şəkildə pozulan Fələstin xalqı və Qətər hökuməti ilə tam həmrəy olduğumuzu bildiririk" dedi.

Erakçi bildirib ki, İsrail və ABŞ-ın iyun ayında İrana hücumları İranın MAQATE ilə əməkdaşlıq şərtlərini kökündən dəyişib. “Təhlükəsizlik obyektlərimizin qəsdən hədəfə alındığı və məhv edildiyi bir şəraitdə əməkdaşlığı davam etdirmək artıq mümkün deyildi. "Bu ağır vəziyyətə cavab olaraq, İran Parlamenti Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi ilə əməkdaşlığı dayandıran qanun qəbul etdi. Bu qanun İran xalqının öz təhlükəsizliyini, ləyaqətini və nüvə elmi nailiyyətlərini davam edən təhdidlərdən qorumaq üçün suveren hüququnu əks etdirir. Bu hərəkət bizim seçimimiz deyil, İranın təhlükəsizlik obyektlərini hədəf alan qanunsuz hərəkətlərin birbaşa nəticəsidir."

Erakçi, İran və MAQATE arasında əvvəlki Qorunma Müqaviləsinin normal şərtlər üçün hazırlandığını və bu razılaşmanın İsrail və ABŞ-ın hücumlarından sonra qısa müddətə düşdüyünü bildirib. O, əlavə edib ki, “Təhlükəsizliyə məruz qalan obyektlərə qəsdən hücum edildiyi və zədələndiyi hallarda Agentlik və üzv dövlət arasında əməkdaşlıq üçün heç bir presedent yoxdur”.

Bununla bağlı Erakçi xatırladıb ki, onlar İranın təhlükəsizlik tədbirləri üzrə öhdəliklərini yerinə yetirməsi və davamlı əməkdaşlığın təmin edilməsi üçün yeni mexanizm yaratmaq məqsədi ilə MAQATE ilə bir sıra intensiv danışıqlar aparıblar. O, bu danışıqların həm təhlükəsizlik təftişlərinin davam etdirilməsi, həm də İranın qanuni təhlükəsizlik narahatlıqları ilə bağlı ortaq anlayışa əsaslandığını bildirib.

“Saziş İranın narahatlığını aradan qaldırır və əməkdaşlığın davam etdirilməsi üçün çərçivə təmin edir”.

İranlı nazir bəyan edib ki, onun ölkəsi MAQATE ilə əməkdaşlığın davam etdirilməsinə dair razılıq əldə etməklə “qanunsuz hərəkətlərə baxmayaraq, təmkin və məsuliyyət nümayiş etdirib”.

Erakçi danışıqlardan sonra imzalanan razılaşmanın İran Parlamentinin MAQATE ilə əməkdaşlığı dayandıran qanununa uyğun olduğunu bildirib və əlavə edib:

"Saziş İranın narahatlığını aradan qaldırır və davamlı əməkdaşlıq üçün çərçivə təmin edir. Bizim gördüyümüz iş ayrılmaz hüquqlarımızı təmin etməklə Agentliklə razılaşdırılmış çərçivədə əməkdaşlıq etməkdir".

aia.az
Tərcümə şöbəsi

Ad və soyad:*
E-Mail:
Şərhiniz:
Kodu yazın: *