AZƏRBAYCAN - ERMƏNİSTAN MÜNASİBƏTLƏRİ - Sülhə doğru revanş
Tarix: 13-10-2022 | Saat: 12:40
Bölmə:Siyasət | çapa göndər
XX - əsr . Müharibələr , ağır siyasi böhranlar və millətlərarası münaqişələrin tüğyan etdiyi böyük bir zaman dilimi . XX - yüzilliyin siyasi mənzərəsinə nəzər yetirəndə qarşımıza çox maraqlı tarixi proseslər çıxır . Yüz ilin çərçivəsinə sığımış bu proseslərin içində Azərbycan türklərini də görmək olar .
Cahanşümül imperyaların siyasi səhnəni birdəfəlik tərk etdiyi XX əsrdə Azərbaycan Türkləri öz gələcək yollarını müəyyən etməkdən ötrü fəal şəkildə təşkilatlanmağa başladılar . Keçən əsrin əvvəllərində ilk milli siyasi partiyalarımız formalaşdı . Bu partiyaların yaranmasına səbəb ölkəmizin yerləşdiyi geosiyasi məkanda cərəyan edən olaylar idi .
1828 – ci ildən Çar Rusiyasının hakimiyyəti altında yaşayan millətimiz imperyadaxili siyasi hadisələrdən kənarda qala bilməzdi . İstər - istəməz ölkəmiz bu hadisələrin mərkəzində idi və gedən proseslər milli mənafeyimizə ciddi zərbə vururdu . Bu zərbələrin acısını isə sadə soydaşlarımız çəkirdi .
Çar rəsmiləri imperya ərazisində özünə möhkəm köklər salmış inqilabi - siyasi prosesləri önləmək üçün ənənəvi taktikasını işə salıb erməni və türk – müsəlman əhalinin qarşıdurmasını yratmaqla siyasi fikri başqa istiqamətə yönəldərək istəyinə nail olmaq marağında idi . Bu işdə imperya xəfiyyələri niyə məhz erməniləri seçmişdi ? Bu sualımızı cavablandırmaq üçün gəlin biraz tarixi səyyahətə çıxaq .
Kimdir haylar – ermənilər ? Onlar bizə necə qonşu ediliblər ? Özüdə tarixi torpaqlarımızda .
Elmi araşdırmalar tam sübut edib ki , Hay deyilən millət özündə bir çox millətlərə xass Antropoloji xüsusiyyətlər daşıyır . Bu isə bizə deməyə əsas verir deyək ki , haylar heçdə yer kürrəsinin qədim və köklü sakinlərindən deyil . Əksinə . Başqa – başqa millətlərin qarışığından formalaşməş toplumdur . Haylar barəsində deyilmiş bəzi tanınmış şəxslərin fkirlərinə nəzər yetirək :
“ Bu xalq istər xasiyyətinə , istərsə də coğrafi vəziyyətinə görə qədimdən ikiüzlü və riyakardır . Bunlar daim romalılara nifrətdən , parfiyalılara isə həsəddən az qala partlayırlar .” Tasit
“ Ermənilər ( Haylar ) ağ dərili qulların ən pisidir . Onların abırları yoxdur .Onlar yalnız dəyənək və qorxu altında yaxşı işləyirlər “
Adam Mets - İsveçrə şərqşünası
Məncə erməni xislətini anlamaqda yuxardakı qeydlərimizin müəyyən faydası olar .
Atalarımızın çox gözəl sözləri var : “ Qonşun pisdir qaç qurtar . “ Lakin biz ermənilərlə 1827 – ci ilədək qonşu olmamışıq . Onları Çar Rusiyası bizə məqsədli şəkildə qonşu edibdir . Türkmənçay sülh müqaviləsi bütöv Azərbaycaını xəncər kimi böləndən sonra Anadolu Türkünü Azərbycan Türkündən ayrı salmaq və Qafqazda xristiyan əhalini artırmaq məqsədi güdən Çar Hökuməti Osmanlı İmperiyasından və Qacarlar dövlətində ümumilikdə 120 mindən çox hay gətirib tarixi torpaqlarımızda , İrəvan xanlığının ( Keçmiş Çuxursəd bəylərbəyliyi ) ərazisində daimi məskunlaşdırdı .
Bu məkirli plan Sovet imperiyası zamanında da xüsusi ustalıqla işlədi . 1948 – 1953 – cü illərdə Livan , Surya , İraq , İran və Türkiyədən minlərlə hay Göyçə ərazisinə gətirildi . Əvəzində ərazidəki yüzlərlə Azərbycan Türkü öz ata – baba yurdundan köçürüldü . Bu köçürmə nəricəsində Ermənistan SSRİ – nin demoqrafik vəziyyəti kəskin dəyişdi .
Ermənilərin fəal fəaliyyətinin nəticəsi kimi Göyçə , Dərələyəz , Zəngibasar və Qərbi Zəngəzur ərazisindəki Türk mənşəli yer - yurd adları erməni toponimləri ilə əvəzləndi . Bu tariximizə qarçı aparılan növbəti erməni vandalizminin bir parçası idi .
Ermənilərin Qarabağ sevdası 1945 – ci ildə , 1960 – cı ildə dilə gətirilsədə hər dəfəsində arzuları yarımçıq qalırdı . Hiyləgər haylar marığa yatmış yırtıcı tək məqam gözləyirdi . Münasib an üçün səbrlə dayanan haylar 1988 – ci ildə hərəkətə gəldilər .
Qrabağ uğrunda siyasi və hərbi fəaliyyət planlarını yerinə yetirməyə başladılar . Qafqaz yenə qan çanağına döndü acgöz hayların sayəsində . Siyasi havadarlarından aldıqları dəstəklə 1992 – ci ili 26 fevralında XX əsrin ən qanlı faciəsini - Xocalı qətliyamının törədən də ermənilər idi . O ermənilər ki , millətimizə qarşı kin və nifrətləri sərhədsizdir .
1991 – ci ildə Sovet İttifaqı dağılandan sonra ermənilər düşən siyasi imkanı düzgün analiz edərək ölkəmizdəki siyasi hərcmərcilikdən yararlanıb Qarabağı və onun ətrafındakı 7 rayonu işğal etdilər .
İşğal nəticəsində bir milyondan çox soydaşımız doğma yurdundan didərgin düşdü . Yüzlərlə Azərbaycan Türkü öldürüldü . Çox təssüf ki , dünya içtimayəti bu prosesləri görməkdə aciz qaldı . Ənənəvi Hay yalnları , şər və böhtanları öz işini gördü .
1993 - cu ildə xalqın təkidli tələbi ilə yenidən siyasətə qayıdan Umummilli Liderimiz Heydər Əliyev düşmənə qarşı mühüm strateji addımlar atdı . Beləki ölkə iqtisadiyyatı gücləndirildi . 1994 – cü ildə atəşkəsin imzalanması ordumuzun müasir tələblərə uyğun qurulması işinə böyük təkan verdi .
Ulu Öndərin layiqli davamçısı ölkə Prezidenti Cənab İlham Əliyevin apardığı düzgün xarici və daxili siyasət ölkəmizin dünyada tanınması yönündə ən vacib amillərdən idi .
Ordu quruculuğuna böyük diqqət verən Ali Baş Komandan Cənab İlham Əliyevin fəal strategyasının ən uğurlu nəticəsi 2020 - ci ilin 27 sentyabırında ordumuzun bütün cəbhə boyu əks – hücuma keçməsi idi .
Düşmən 44 gün ərzində tamamilə zərərsiz hala gətirildi . İşğal altında olan torpaqlarımız azad edilərək əbədiyən doğma yurda birləşdirildi . 30 il ərzində düşmənin yaydığı mif 44 gündə dağıdıldı . Azərbaycan oğulları vətən torpağı uğrunda əsl qəhrəmanlıq səlnamələri yazdılar .
Müasir silahlarla təhciz edilmiş ordumuz 44 gün ərzində düşmənin möhkəmləndirilmiş nöqtələrinə 996 sarsıdıcı zərbə endirmişdir . Bu zərbələr öz işini görmüş və mənfur ermənilərin illərlə torpaqlarımızda yaratdığı möhkəmləndirilmiş döyüş nöqtələri məhv edilmişdir . Başqasının torpağını qəsb etmiş minlərlə düşmən əsgəri məhv edilərək zərərsizləşdirilmişdir .
Artıq bu gün düşmən tapdağından azad edilmiş yurd yerlərimizdə tikinti - quruculuq işləri fəal şəkildə dvam etdirilir . Erməni vandalizminə məruz qalmış torpaqlarımız yenidən dirçəldilir .
Lakin məkirli düşmən 2020 – ci ilin noyabırında imzalanan üçtərəfli protokola məhəl qoymaq istəmir . Sərhədyanı ərazilərdə təxribatıar törədir . Və hər dəfəsində də müzəffər ordumuzun Dəmir Yumruğunu yeyir .
Ölkə Prezidenti Cənab İlham Əliyev 6 oktyabr tarixində Praqaya işgüzar səfəri çərçivəsində keçirdiyi görüşlər zamanı həm Fransa Prezidentinə , həm də Ermənistanın baş nazirinə anlatmağa çalışıb ki , sülhün əbədi olması Ermənistanın götürdüyü öhtəliklərə sadiq qalmasından çox asılıdır . Cənab Prezident eyni fkirləri Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti ilə olan görüşündədə dilə gətirib .
Tarixin müəyyən dolaylarında yaranmış əlverişli şəraitdən yararlanan ermənilər bizim torpaqlarımız hesabına özlərinə vətən qazanıblar . Lakin onlar bubnunla kifayətlənməyərək daha artığına sahiblənmək fkrindədirlər . Ancaq anlamalıdırlar ki , Cənab Prezdentin dediyi kimi : “ Dəmir Yumruq Yerundədir “
Ermənilər havadarlarının köməyi ilə gəlib məskunlaşdıqları Qafqazda azad və rahat yaşamaq istəyirlərsə bu torpaqların əsl sahibləri və bu ərazilərin ən güclü etnosu olan Azərbaycan Türkləri ilə qaydasında rəftar etməlidirlər .
Nadirov Halay Süleyman oğlu. YAP Laçın rayon 34 saylı ƏPT - ın fəalı,
Laçın rayon 7 nömrəli tam orta məktəbin tarix müəllimi.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 13-10-2022 | Saat: 12:40
Bölmə:Siyasət | çapa göndər
XX - əsr . Müharibələr , ağır siyasi böhranlar və millətlərarası münaqişələrin tüğyan etdiyi böyük bir zaman dilimi . XX - yüzilliyin siyasi mənzərəsinə nəzər yetirəndə qarşımıza çox maraqlı tarixi proseslər çıxır . Yüz ilin çərçivəsinə sığımış bu proseslərin içində Azərbycan türklərini də görmək olar .
Cahanşümül imperyaların siyasi səhnəni birdəfəlik tərk etdiyi XX əsrdə Azərbaycan Türkləri öz gələcək yollarını müəyyən etməkdən ötrü fəal şəkildə təşkilatlanmağa başladılar . Keçən əsrin əvvəllərində ilk milli siyasi partiyalarımız formalaşdı . Bu partiyaların yaranmasına səbəb ölkəmizin yerləşdiyi geosiyasi məkanda cərəyan edən olaylar idi .
1828 – ci ildən Çar Rusiyasının hakimiyyəti altında yaşayan millətimiz imperyadaxili siyasi hadisələrdən kənarda qala bilməzdi . İstər - istəməz ölkəmiz bu hadisələrin mərkəzində idi və gedən proseslər milli mənafeyimizə ciddi zərbə vururdu . Bu zərbələrin acısını isə sadə soydaşlarımız çəkirdi .
Çar rəsmiləri imperya ərazisində özünə möhkəm köklər salmış inqilabi - siyasi prosesləri önləmək üçün ənənəvi taktikasını işə salıb erməni və türk – müsəlman əhalinin qarşıdurmasını yratmaqla siyasi fikri başqa istiqamətə yönəldərək istəyinə nail olmaq marağında idi . Bu işdə imperya xəfiyyələri niyə məhz erməniləri seçmişdi ? Bu sualımızı cavablandırmaq üçün gəlin biraz tarixi səyyahətə çıxaq .
Kimdir haylar – ermənilər ? Onlar bizə necə qonşu ediliblər ? Özüdə tarixi torpaqlarımızda .
Elmi araşdırmalar tam sübut edib ki , Hay deyilən millət özündə bir çox millətlərə xass Antropoloji xüsusiyyətlər daşıyır . Bu isə bizə deməyə əsas verir deyək ki , haylar heçdə yer kürrəsinin qədim və köklü sakinlərindən deyil . Əksinə . Başqa – başqa millətlərin qarışığından formalaşməş toplumdur . Haylar barəsində deyilmiş bəzi tanınmış şəxslərin fkirlərinə nəzər yetirək :
“ Bu xalq istər xasiyyətinə , istərsə də coğrafi vəziyyətinə görə qədimdən ikiüzlü və riyakardır . Bunlar daim romalılara nifrətdən , parfiyalılara isə həsəddən az qala partlayırlar .” Tasit
“ Ermənilər ( Haylar ) ağ dərili qulların ən pisidir . Onların abırları yoxdur .Onlar yalnız dəyənək və qorxu altında yaxşı işləyirlər “
Adam Mets - İsveçrə şərqşünası
Məncə erməni xislətini anlamaqda yuxardakı qeydlərimizin müəyyən faydası olar .
Atalarımızın çox gözəl sözləri var : “ Qonşun pisdir qaç qurtar . “ Lakin biz ermənilərlə 1827 – ci ilədək qonşu olmamışıq . Onları Çar Rusiyası bizə məqsədli şəkildə qonşu edibdir . Türkmənçay sülh müqaviləsi bütöv Azərbaycaını xəncər kimi böləndən sonra Anadolu Türkünü Azərbycan Türkündən ayrı salmaq və Qafqazda xristiyan əhalini artırmaq məqsədi güdən Çar Hökuməti Osmanlı İmperiyasından və Qacarlar dövlətində ümumilikdə 120 mindən çox hay gətirib tarixi torpaqlarımızda , İrəvan xanlığının ( Keçmiş Çuxursəd bəylərbəyliyi ) ərazisində daimi məskunlaşdırdı .
Bu məkirli plan Sovet imperiyası zamanında da xüsusi ustalıqla işlədi . 1948 – 1953 – cü illərdə Livan , Surya , İraq , İran və Türkiyədən minlərlə hay Göyçə ərazisinə gətirildi . Əvəzində ərazidəki yüzlərlə Azərbycan Türkü öz ata – baba yurdundan köçürüldü . Bu köçürmə nəricəsində Ermənistan SSRİ – nin demoqrafik vəziyyəti kəskin dəyişdi .
Ermənilərin fəal fəaliyyətinin nəticəsi kimi Göyçə , Dərələyəz , Zəngibasar və Qərbi Zəngəzur ərazisindəki Türk mənşəli yer - yurd adları erməni toponimləri ilə əvəzləndi . Bu tariximizə qarçı aparılan növbəti erməni vandalizminin bir parçası idi .
Ermənilərin Qarabağ sevdası 1945 – ci ildə , 1960 – cı ildə dilə gətirilsədə hər dəfəsində arzuları yarımçıq qalırdı . Hiyləgər haylar marığa yatmış yırtıcı tək məqam gözləyirdi . Münasib an üçün səbrlə dayanan haylar 1988 – ci ildə hərəkətə gəldilər .
Qrabağ uğrunda siyasi və hərbi fəaliyyət planlarını yerinə yetirməyə başladılar . Qafqaz yenə qan çanağına döndü acgöz hayların sayəsində . Siyasi havadarlarından aldıqları dəstəklə 1992 – ci ili 26 fevralında XX əsrin ən qanlı faciəsini - Xocalı qətliyamının törədən də ermənilər idi . O ermənilər ki , millətimizə qarşı kin və nifrətləri sərhədsizdir .
1991 – ci ildə Sovet İttifaqı dağılandan sonra ermənilər düşən siyasi imkanı düzgün analiz edərək ölkəmizdəki siyasi hərcmərcilikdən yararlanıb Qarabağı və onun ətrafındakı 7 rayonu işğal etdilər .
İşğal nəticəsində bir milyondan çox soydaşımız doğma yurdundan didərgin düşdü . Yüzlərlə Azərbaycan Türkü öldürüldü . Çox təssüf ki , dünya içtimayəti bu prosesləri görməkdə aciz qaldı . Ənənəvi Hay yalnları , şər və böhtanları öz işini gördü .
1993 - cu ildə xalqın təkidli tələbi ilə yenidən siyasətə qayıdan Umummilli Liderimiz Heydər Əliyev düşmənə qarşı mühüm strateji addımlar atdı . Beləki ölkə iqtisadiyyatı gücləndirildi . 1994 – cü ildə atəşkəsin imzalanması ordumuzun müasir tələblərə uyğun qurulması işinə böyük təkan verdi .
Ulu Öndərin layiqli davamçısı ölkə Prezidenti Cənab İlham Əliyevin apardığı düzgün xarici və daxili siyasət ölkəmizin dünyada tanınması yönündə ən vacib amillərdən idi .
Ordu quruculuğuna böyük diqqət verən Ali Baş Komandan Cənab İlham Əliyevin fəal strategyasının ən uğurlu nəticəsi 2020 - ci ilin 27 sentyabırında ordumuzun bütün cəbhə boyu əks – hücuma keçməsi idi .
Düşmən 44 gün ərzində tamamilə zərərsiz hala gətirildi . İşğal altında olan torpaqlarımız azad edilərək əbədiyən doğma yurda birləşdirildi . 30 il ərzində düşmənin yaydığı mif 44 gündə dağıdıldı . Azərbaycan oğulları vətən torpağı uğrunda əsl qəhrəmanlıq səlnamələri yazdılar .
Müasir silahlarla təhciz edilmiş ordumuz 44 gün ərzində düşmənin möhkəmləndirilmiş nöqtələrinə 996 sarsıdıcı zərbə endirmişdir . Bu zərbələr öz işini görmüş və mənfur ermənilərin illərlə torpaqlarımızda yaratdığı möhkəmləndirilmiş döyüş nöqtələri məhv edilmişdir . Başqasının torpağını qəsb etmiş minlərlə düşmən əsgəri məhv edilərək zərərsizləşdirilmişdir .
Artıq bu gün düşmən tapdağından azad edilmiş yurd yerlərimizdə tikinti - quruculuq işləri fəal şəkildə dvam etdirilir . Erməni vandalizminə məruz qalmış torpaqlarımız yenidən dirçəldilir .
Lakin məkirli düşmən 2020 – ci ilin noyabırında imzalanan üçtərəfli protokola məhəl qoymaq istəmir . Sərhədyanı ərazilərdə təxribatıar törədir . Və hər dəfəsində də müzəffər ordumuzun Dəmir Yumruğunu yeyir .
Ölkə Prezidenti Cənab İlham Əliyev 6 oktyabr tarixində Praqaya işgüzar səfəri çərçivəsində keçirdiyi görüşlər zamanı həm Fransa Prezidentinə , həm də Ermənistanın baş nazirinə anlatmağa çalışıb ki , sülhün əbədi olması Ermənistanın götürdüyü öhtəliklərə sadiq qalmasından çox asılıdır . Cənab Prezident eyni fkirləri Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti ilə olan görüşündədə dilə gətirib .
Tarixin müəyyən dolaylarında yaranmış əlverişli şəraitdən yararlanan ermənilər bizim torpaqlarımız hesabına özlərinə vətən qazanıblar . Lakin onlar bubnunla kifayətlənməyərək daha artığına sahiblənmək fkrindədirlər . Ancaq anlamalıdırlar ki , Cənab Prezdentin dediyi kimi : “ Dəmir Yumruq Yerundədir “
Ermənilər havadarlarının köməyi ilə gəlib məskunlaşdıqları Qafqazda azad və rahat yaşamaq istəyirlərsə bu torpaqların əsl sahibləri və bu ərazilərin ən güclü etnosu olan Azərbaycan Türkləri ilə qaydasında rəftar etməlidirlər .
Nadirov Halay Süleyman oğlu. YAP Laçın rayon 34 saylı ƏPT - ın fəalı,
Laçın rayon 7 nömrəli tam orta məktəbin tarix müəllimi.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
17-05-2024
16-05-2024
22:54 Putin Harbinə gəlib
