Səttar Möhbalıyev: "Prezident İlham Əliyevin UzA-ya müsahibəsi Azərbaycan–Özbəkistan strateji müttəfiqliyinin yeni siyasi arxitekturasıdır"
Tarix: 15-11-2025 | Saat: 10:18
Bölmə:Manşet / Siyasət | çapa göndər
Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin Özbəkistan Milli İnformasiya Agentliyinə (UzA) verdiyi müsahibə təkcə iki ölkə arasında münasibətlərin bu günü ilə məhdudlaşmır – bu sənəd həm regional siyasətin gələcəyini, həm Orta Dəhlizin strateji xəritəsini, həm də Türk dünyasının vahid inteqrasiya prosesini izah edən konseptual bir baxışdır. Cənab Prezident İlham Əliyevin fikirlərində həm siyasi lider vizyonu, həm də yeni geostrateji reallıqlara adekvat yanaşma aydın görünür.
Bu sözləri aia.az-a verdiyi açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Səttar Möhbalıyev deyib.
Fikirlərini davam etdirən millət vəkili bildirib ki, bu müsahibə Azərbaycan ilə Özbəkistanın təkcə dostluq və qardaşlıq üzərində deyil, dərin siyasi etimad və güclü strateji maraqlar üzərində birləşdiyini bir daha təsdiqləyir. Cənab Prezident İlham Əliyev müsahibənin ilk hissəsində Azərbaycanın Mərkəzi Asiya dövlət başçılarının Məşvərət görüşlərində artan fəal iştirakını vurğulayır. Bu, təkcə diplomatik jest deyil – bu format Azərbaycanı regionun ayrılmaz siyasi oyunçusuna çevirir. Dövlət başçısının dediyi kimi; “Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ölkələri artan strateji əhəmiyyətə malik vahid tarixi, mədəni, coğrafi və geosiyasi məkanı formalaşdırır.” Bu fikir Azərbaycanın regionla inteqrasiyasının mahiyyətini açır. Xəzər dənizi artıq coğrafi sərhəd yox, birləşdirici geosiyasi körpü kimi təqdim olunur. Yeni geosiyasi modeldə Azərbaycan enerji təchizatında, Özbəkistan isə sənaye, logistika və əmək resurslarında, Qazaxıstan tranzit və iqtisadi gücdə mühüm oyunçu kimi çıxış edir. Bu birlik Orta Dəhlizin gələcəyinin konturlarını müəyyən edir və Çin–Avropa xəttində Azərbaycan–Özbəkistan tərəfdaşlığını açar roluna çevirir. Cənab Prezident İlham Əliyevin müsahibədə ən çox vurğuladığı məqam ikitərəfli əlaqələrin müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəlməsidir: “Bu gün Azərbaycan ilə Özbəkistan arasında münasibətlər ən yüksək-müttəfiqlik səviyyəsindədir.” Şəxsi dostluq isə dövlətlərarası münasibətlərin əsas dayağıdır. İki ölkə arasında son bir il yarımda dövlət başçıları səviyyəsində 5 səfərin baş tutması təkcə diplomatik fəallıq deyil, həm də siyasi etimadın ən yüksək göstəricisidir. Bu dinamika təsadüfi deyil və cənab Prezident İlham Əliyev bunu açıq şəkildə vurğulayır: “Əhəmiyyətli amil Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevlə aramızda yaranan şəxsi etimad və dostluq münasibətləridir.” Bu faktor iki ölkə arasında qəbul edilən qərarları sürətləndirən əsas mühərrikdir. Cənab Prezident müsahibədə xüsusi vurğulayır:
Özbəkistan Qarabağın bərpasına yardım edən ilk ölkə, Mirziyoyev isə bu təşəbbüslə çıxış edən ilk dövlət başçısı olub. Füzulidə Mirzə Uluqbəy adına məktəbin tikintisi sadəcə humanitar layihə deyil, tarixi həmrəyliyin simvoludur. Bu jest iki ölkə arasında qardaşlığın söz olaraq yox, əməl olaraq yaşadığını göstərir. Cənab Prezident İlham Əliyevin təqdim etdiyi statistika iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlərin heç vaxt olmadığı qədər yüksələn xətt üzrə inkişaf etdiyini göstərir. 2024-cü ildə ticarət dövriyyəsi 252 milyon dollar, 2025-ci ilin 9 ayında artım 87,5%, hazırkı dövr: 319 milyon dollar. Təbii ki, bu böyük nailiyyətdir və bu artım təsadüfi deyil — həm sərmayə şirkətləri, həm birgə müəssisələr, həm də logistik əməkdaşlıq iqtisadi dinamikanı formalaşdırır.
Millət vəkili onu da bildirib ki, Azərbaycan–Özbəkistan İnvestisiya Şirkəti təkcə iki ölkənin daxilində deyil, üçüncü ölkələrdə də layihələr həyata keçirmək iqtidarındadır. Xankəndidə tikilən tikiş fabriki isə iqtisadi əməkdaşlığın Qarabağ modelidir. Bu müəssisə artıq təkcə iqtisadi deyil, həm də sosial reabilitasiya əhəmiyyəti daşıyır. Cənab Prezident müsahibədə Orta Dəhlizin strateji əhəmiyyətini xüsusi vurğulayır.
Bu dəhliz Çinin Avropa ilə ən qısa marşrutudur və Azərbaycan–Özbəkistan əməkdaşlığı burada mərkəzi rol oynayır. Azərbaycanın Ələt limanı, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, genişlənmiş hava limanları və ticarət donanması Özbəkistan üçün ən əlverişli tranzit imkanını yaradır. Zəngəzur dəhlizinin açılması isə Özbəkistan üçün yeni Avropa qapısıdır. Şübhəsiz ki, dövlət başçısının bu fikri region üçün strateji mesajdır: “Zəngəzur dəhlizinin açılması bütün Mərkəzi Asiya ölkələrinə fayda gətirəcək.” Azərbaycan SOCAR xətti ilə Özbəkistana neft və neft-kimya məhsulları ixrac edir.
Üç ölkə — Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan — artıq enerji sistemlərinin sinxronlaşdırılması istiqamətində yeni sazişlər imzalayıb. Bu, gələcəkdə Mərkəzi Asiyadan Avropaya “yaşıl enerji dəhlizi”nin əsasını qoya bilər. Onu da deyim ki, mədəni-humanitar əməkdaşlıq xalqları birləşdirən dayanıqlı körpüdür.Bu sahədə görülən işlər sadəcə tədbirlər toplusu deyil — xalqların bir-birinə yaxınlaşma strategiyasıdır. Əsas mədəni faktlar: Daşkənddə Heydər Əliyev meydanı, Bakıda “Özbəkistan” parkı, Xivədə “Şuşa günləri” olduqca əhəmiyyətlidir. Bununla yanaşı üçüncü sektor əməkdaşlığı- Media Forumu, QHT Forumu, şəhərlərin-Şuşa–Xivə, Lənkəran–Buxara, Şəki–Kokand və s. qardaşlaşması da mədəni əlaqələrin uğurlu inkişafından xəbər verir. FIFA-nın U-20 Dünya Çempionatının Azərbaycan və Özbəkistanda birgə keçirilməsi isə Türk dünyasının idman əməkdaşlığının tarixi nailiyyətidir. Cənab Prezident İlham Əliyevin Özbəkistan mətbuatına verdiyi müsahibə, emosional və qardaşlıq tonundan kənar, ciddi siyasi mesajlarla da dolu idi. Bu müsahibə, əslində, regionda və türk coğrafiyasında yeni geostrateji düzənin formalaşması fonunda Azərbaycan liderinin qəti mövqeyini nümayiş etdirir. Burada bir neçə əsas hədəf aydın sezilir. Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri artıq klassik dostluq deyil — koordinasiya olunmuş siyasi platformadır. Cənab Prezidentin fikirlərindən görünür ki, iki dövlət arasında əməkdaşlıq təsadüfi diplomatik ritmlərlə inkişaf etmir. Bu, sistemli, planlı və strateji hədəfli siyasətdir. Cənab Prezident bildirir ki, “Həm siyasi, həm də iqtisadi koordinasiya səviyyəsi ən yüksək mərhələdədir.”
Bu, əslində, Türk Dövlətləri Təşkilatı daxilində Azərbaycan–Özbəkistan tandeminin formalaşması deməkdir.
Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri artıq təkcə dostluq deyil — yeni geosiyasi modeldir. Cənab Prezident İlham Əliyevin UzA-ya müsahibəsi göstərir ki, Azərbaycan və Özbəkistan eyni strateji hədəfə yönəlib. Siyasi müttəfiqlik artıq institusional və praktik bazaya sahibdir. İqtisadi əməkdaşlıq misilsiz templə artır. Orta Dəhliz iki ölkəni Avrasiya logistik sisteminin mərkəzinə çevirir. Mədəni və humanitar əlaqələr xalqlar arasında tarixi bağları möhkəmləndirir. Qarabağın bərpası qardaşlığın ən ali təzahürüdür. Bu müsahibə faktiki olaraq Azərbaycan–Özbəkistan müttəfiqliyinin yeni siyasi doktrinasıdır-deyə Səttar Möhbalıyev fikrini tamamlayıb.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 15-11-2025 | Saat: 10:18
Bölmə:Manşet / Siyasət | çapa göndər
Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin Özbəkistan Milli İnformasiya Agentliyinə (UzA) verdiyi müsahibə təkcə iki ölkə arasında münasibətlərin bu günü ilə məhdudlaşmır – bu sənəd həm regional siyasətin gələcəyini, həm Orta Dəhlizin strateji xəritəsini, həm də Türk dünyasının vahid inteqrasiya prosesini izah edən konseptual bir baxışdır. Cənab Prezident İlham Əliyevin fikirlərində həm siyasi lider vizyonu, həm də yeni geostrateji reallıqlara adekvat yanaşma aydın görünür.
Bu sözləri aia.az-a verdiyi açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Səttar Möhbalıyev deyib.
Fikirlərini davam etdirən millət vəkili bildirib ki, bu müsahibə Azərbaycan ilə Özbəkistanın təkcə dostluq və qardaşlıq üzərində deyil, dərin siyasi etimad və güclü strateji maraqlar üzərində birləşdiyini bir daha təsdiqləyir. Cənab Prezident İlham Əliyev müsahibənin ilk hissəsində Azərbaycanın Mərkəzi Asiya dövlət başçılarının Məşvərət görüşlərində artan fəal iştirakını vurğulayır. Bu, təkcə diplomatik jest deyil – bu format Azərbaycanı regionun ayrılmaz siyasi oyunçusuna çevirir. Dövlət başçısının dediyi kimi; “Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ölkələri artan strateji əhəmiyyətə malik vahid tarixi, mədəni, coğrafi və geosiyasi məkanı formalaşdırır.” Bu fikir Azərbaycanın regionla inteqrasiyasının mahiyyətini açır. Xəzər dənizi artıq coğrafi sərhəd yox, birləşdirici geosiyasi körpü kimi təqdim olunur. Yeni geosiyasi modeldə Azərbaycan enerji təchizatında, Özbəkistan isə sənaye, logistika və əmək resurslarında, Qazaxıstan tranzit və iqtisadi gücdə mühüm oyunçu kimi çıxış edir. Bu birlik Orta Dəhlizin gələcəyinin konturlarını müəyyən edir və Çin–Avropa xəttində Azərbaycan–Özbəkistan tərəfdaşlığını açar roluna çevirir. Cənab Prezident İlham Əliyevin müsahibədə ən çox vurğuladığı məqam ikitərəfli əlaqələrin müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəlməsidir: “Bu gün Azərbaycan ilə Özbəkistan arasında münasibətlər ən yüksək-müttəfiqlik səviyyəsindədir.” Şəxsi dostluq isə dövlətlərarası münasibətlərin əsas dayağıdır. İki ölkə arasında son bir il yarımda dövlət başçıları səviyyəsində 5 səfərin baş tutması təkcə diplomatik fəallıq deyil, həm də siyasi etimadın ən yüksək göstəricisidir. Bu dinamika təsadüfi deyil və cənab Prezident İlham Əliyev bunu açıq şəkildə vurğulayır: “Əhəmiyyətli amil Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevlə aramızda yaranan şəxsi etimad və dostluq münasibətləridir.” Bu faktor iki ölkə arasında qəbul edilən qərarları sürətləndirən əsas mühərrikdir. Cənab Prezident müsahibədə xüsusi vurğulayır:
Özbəkistan Qarabağın bərpasına yardım edən ilk ölkə, Mirziyoyev isə bu təşəbbüslə çıxış edən ilk dövlət başçısı olub. Füzulidə Mirzə Uluqbəy adına məktəbin tikintisi sadəcə humanitar layihə deyil, tarixi həmrəyliyin simvoludur. Bu jest iki ölkə arasında qardaşlığın söz olaraq yox, əməl olaraq yaşadığını göstərir. Cənab Prezident İlham Əliyevin təqdim etdiyi statistika iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlərin heç vaxt olmadığı qədər yüksələn xətt üzrə inkişaf etdiyini göstərir. 2024-cü ildə ticarət dövriyyəsi 252 milyon dollar, 2025-ci ilin 9 ayında artım 87,5%, hazırkı dövr: 319 milyon dollar. Təbii ki, bu böyük nailiyyətdir və bu artım təsadüfi deyil — həm sərmayə şirkətləri, həm birgə müəssisələr, həm də logistik əməkdaşlıq iqtisadi dinamikanı formalaşdırır.
Millət vəkili onu da bildirib ki, Azərbaycan–Özbəkistan İnvestisiya Şirkəti təkcə iki ölkənin daxilində deyil, üçüncü ölkələrdə də layihələr həyata keçirmək iqtidarındadır. Xankəndidə tikilən tikiş fabriki isə iqtisadi əməkdaşlığın Qarabağ modelidir. Bu müəssisə artıq təkcə iqtisadi deyil, həm də sosial reabilitasiya əhəmiyyəti daşıyır. Cənab Prezident müsahibədə Orta Dəhlizin strateji əhəmiyyətini xüsusi vurğulayır.
Bu dəhliz Çinin Avropa ilə ən qısa marşrutudur və Azərbaycan–Özbəkistan əməkdaşlığı burada mərkəzi rol oynayır. Azərbaycanın Ələt limanı, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, genişlənmiş hava limanları və ticarət donanması Özbəkistan üçün ən əlverişli tranzit imkanını yaradır. Zəngəzur dəhlizinin açılması isə Özbəkistan üçün yeni Avropa qapısıdır. Şübhəsiz ki, dövlət başçısının bu fikri region üçün strateji mesajdır: “Zəngəzur dəhlizinin açılması bütün Mərkəzi Asiya ölkələrinə fayda gətirəcək.” Azərbaycan SOCAR xətti ilə Özbəkistana neft və neft-kimya məhsulları ixrac edir.
Üç ölkə — Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan — artıq enerji sistemlərinin sinxronlaşdırılması istiqamətində yeni sazişlər imzalayıb. Bu, gələcəkdə Mərkəzi Asiyadan Avropaya “yaşıl enerji dəhlizi”nin əsasını qoya bilər. Onu da deyim ki, mədəni-humanitar əməkdaşlıq xalqları birləşdirən dayanıqlı körpüdür.Bu sahədə görülən işlər sadəcə tədbirlər toplusu deyil — xalqların bir-birinə yaxınlaşma strategiyasıdır. Əsas mədəni faktlar: Daşkənddə Heydər Əliyev meydanı, Bakıda “Özbəkistan” parkı, Xivədə “Şuşa günləri” olduqca əhəmiyyətlidir. Bununla yanaşı üçüncü sektor əməkdaşlığı- Media Forumu, QHT Forumu, şəhərlərin-Şuşa–Xivə, Lənkəran–Buxara, Şəki–Kokand və s. qardaşlaşması da mədəni əlaqələrin uğurlu inkişafından xəbər verir. FIFA-nın U-20 Dünya Çempionatının Azərbaycan və Özbəkistanda birgə keçirilməsi isə Türk dünyasının idman əməkdaşlığının tarixi nailiyyətidir. Cənab Prezident İlham Əliyevin Özbəkistan mətbuatına verdiyi müsahibə, emosional və qardaşlıq tonundan kənar, ciddi siyasi mesajlarla da dolu idi. Bu müsahibə, əslində, regionda və türk coğrafiyasında yeni geostrateji düzənin formalaşması fonunda Azərbaycan liderinin qəti mövqeyini nümayiş etdirir. Burada bir neçə əsas hədəf aydın sezilir. Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri artıq klassik dostluq deyil — koordinasiya olunmuş siyasi platformadır. Cənab Prezidentin fikirlərindən görünür ki, iki dövlət arasında əməkdaşlıq təsadüfi diplomatik ritmlərlə inkişaf etmir. Bu, sistemli, planlı və strateji hədəfli siyasətdir. Cənab Prezident bildirir ki, “Həm siyasi, həm də iqtisadi koordinasiya səviyyəsi ən yüksək mərhələdədir.”
Bu, əslində, Türk Dövlətləri Təşkilatı daxilində Azərbaycan–Özbəkistan tandeminin formalaşması deməkdir.
Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri artıq təkcə dostluq deyil — yeni geosiyasi modeldir. Cənab Prezident İlham Əliyevin UzA-ya müsahibəsi göstərir ki, Azərbaycan və Özbəkistan eyni strateji hədəfə yönəlib. Siyasi müttəfiqlik artıq institusional və praktik bazaya sahibdir. İqtisadi əməkdaşlıq misilsiz templə artır. Orta Dəhliz iki ölkəni Avrasiya logistik sisteminin mərkəzinə çevirir. Mədəni və humanitar əlaqələr xalqlar arasında tarixi bağları möhkəmləndirir. Qarabağın bərpası qardaşlığın ən ali təzahürüdür. Bu müsahibə faktiki olaraq Azərbaycan–Özbəkistan müttəfiqliyinin yeni siyasi doktrinasıdır-deyə Səttar Möhbalıyev fikrini tamamlayıb.
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
15-11-2025
14-11-2025
