jpeg-1760968308.jpeg)
Qardaşlıqdan strateji tərəfdaşlığa: Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərində yeni dönəm
Tarix: 20-10-2025 | Saat: 14:24
Bölmə:Siyasət | çapa göndər
Keçmiş: Tarixi və fond
Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında əlaqələr yalnız qonşuluq və coğrafi yaxınlıqdan irəli gəlmir. Tarixən ortaq türk kimliyi, mədəni-dil bağları və qarşılıqlı dostluq ənənələri mövcuddur. Prezident Əliyevin sözlərinə görə, “tarixi qardaşlığa, dostluğa və qarşılıqlı dəstəyə, ortaq türk kimliyinin möhkəm təməlinə, oxşar mədəni ənənələrə və mənəvi dəyərlərə əsaslanaraq” bu gün strateji tərəfdaşlıq qurulub.
2015-ci illərdən başlayaraq iki ölkə arasında “Strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik” haqqında müqavilə imzalanmış, hüquq-müqavilə bazası formalaşmışdır. President Əliyev qeyd edir ki, “təqribən 170 sənəd” hazırlanıb, müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq mexanizmləri qurulub.
Bundan əlavə, TDT çərçivəsində türk xalqları arasında inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi, mədəni-elmi əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılmışdır.
İndiki vəziyyət: Əlaqələrin müxtəlif növləri
Siyasi dialoq
Müsahibədə vurğulanır ki, ikitərəfli dialoq “ən yüksək səviyyədə” aparılır və dövlət rəhbərləri arasında müntəzəm görüşlər baş tutur. Prezident Əliyev Qazaxıstana son üç ildə yeddinci səfər etdiyini qeyd edib.
Bununla yanaşı, Ali Dövlətlərarası Şuranın ilk iclası artıq keçirilib, ikinci iclasının Astana şəhərində keçiriləcək olması təsdiqlənib.
İqtisadi-ticari əməkdaşlıq
İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsində artım müşahidə olunur: 2024-cü ildə 470 milyon ABŞ dolları səviyyəsində olmuşdur, 2025-ci ilin yanvar-avqust dövründə isə 547 milyon dollara çatmışdır.
Qazaxıstan kapitalı ilə Azərbaycanda artıq 250-ə yaxın kommersiya strukturu qeydə alınıb.
Nəqliyyat-logistika və “Orta Dəhliz”
Müsahibədə “Orta Dəhliz”in əhəmiyyəti vurğulanıb: 2024-cü ildə tranzit daşımaları 3,5 milyon tondan çox olmuş və bu, əvvəlki dövrə nisbətən 20 % artım deməkdir.
2022-ci ildə Aktau şəhərində “2022-2027 üçün Yol Xəritəsi” imzalanıb — üç ölkə (Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan) nəqliyyat-logistika infrastrukturunun sinxron inkişafını, vahid tarif siyasətini və loqistika mərkəzlərinin şəbəkəsini nəzərdə tutur.
Enerji və yaşıl texnologiyalar
Neft-qaz sahəsində əməkdaşlıq xüsusilə qeyd olunub: Azərbaycanın SOCAR şirkəti ilə Qazaxıstanın KazMunayGaz arasında Aktau–Ceyhan marşrutu üzrə ildə 1,5 milyon ton Qazax neftinin tranziti üzrə baş saziş imzalanmışdır.
Yaşıl enerji sahəsində isə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan birgə enerji sistemlərinin inteqrasiyası və bərpaolunan enerji mənbələrinin təşviqi ilə bağlı strateji sazişlər imzalayıblar.
Mədəni-humanitar əməkdaşlıq
Hər iki ölkə mədəniyyət günləri keçirməkdədir: 2023-cü ildə Azərbaycanda Qazaxıstanın, 2024-cü ildə isə Qazaxıstanda Azərbaycanın mədəniyyət günləri keçirilmişdir.
TDT çərçivəsində elm və təhsil sahəsində də əməkdaşlıq gücləndirilir: Beynəlxalq Türk Akademiyası, TÜRKPA, TÜRKSOY kimi qurumlar vasitəsilə əlaqələrdə irəliləyiş var.
Gələcək perspektivlər
İki ölkə qarşıdakı dövrdə iqtisadi əməkdaşlığı daha da dərinləşdirməyi planlaşdırır: investisiyaların artımı, yeni sahələrin (rəqəmsal, yaşıl enerji, logistika) fəallaşması nəzərdə tutulur.
Nəqliyyat-logistika sahəsində “Orta Dəhliz”in Avropa-Asiya əlaqələrində əsas marşrut kimi mövqeyinin möhkəmlənməsi prioritetdir. Bu, yalnız tranzit həcmlərinin artımı deyil, eyni zamanda tariflərin optimallaşdırılması və logistika mərkəzlərinin şəbəkələşdirilməsi deməkdir.
Enerji sahəsində əlavə layihələr, məsələn Xəzər dənizinin altından sualtı fiber-optik kabellərin çəkilişi — kontrakt 2025-ci ilin martında Bakıda imzalanıb, 2026-cı ilin sonuna yekunlaşdırılması nəzərdə tutulur.
TDT çərçivəsində türk dünyası daxilində inteqrasiya irəliləyir: siyasi birləşmə deyil, amma əməkdaşlıq platformalarının effektliyi artır. Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri bu çərçivədə model kimi göstərilir.
Regionun ekoloji problemləri — xüsusilə Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsi məsələsi — ikitərəfli gündəlikdə yer alır və əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar açır.
Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri bu gün yalnız ikitərəfli bağlardan ibarət deyil: onlar geniş koordinasiya və strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Siyasi etimada əsaslanan bu əməkdaşlıq, iqtisadi-ticari, nəqliyyat-logistika, enerji və mədəni sahələrdə çoxşaxəli inkişaf mərhələsindədir. TDT isə bu qarşılıqlı əlaqələrin çərçivəsini təmin edən mühüm platformadır.
Gələcəkdə bu münasibətlərin regionda inteqrasiya proseslərinə, orta və uzaqmüddətli strateji layihələrin reallaşmasına, türk dünyasında birgə dəyərlərin təşviqinə xidmət edəcəyi gözlənilir.
Bu baxımdan, müsahibədə ifadə olunan “yüksək dərəcədə möhkəmlik və qarşılıqlı etimad” ifadəsi sadəcə şüar deyil — real əməkdaşlıq fəzasının göstəricisidir.
“Türk Dövlətləri Təşkilatı qardaşlıq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsində aparıcı rola malikdir.” İlham Əliyev.
Beləliklə, bu münasibətlər nəinki keçmişin dostluq əlaqələrini davam etdirir, eyni zamanda gələcək üçün strateji əməkdaşlıq çərçivəsini formalaşdırır və türk dünyasının mövqeyini gücləndirməyə xidmət edir.
Bakı Qızlar Universiteti tələbəsi
Sevinc Hüseyinova
Nəsimi rayon gənci
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 20-10-2025 | Saat: 14:24
Bölmə:Siyasət | çapa göndər
Keçmiş: Tarixi və fond
Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında əlaqələr yalnız qonşuluq və coğrafi yaxınlıqdan irəli gəlmir. Tarixən ortaq türk kimliyi, mədəni-dil bağları və qarşılıqlı dostluq ənənələri mövcuddur. Prezident Əliyevin sözlərinə görə, “tarixi qardaşlığa, dostluğa və qarşılıqlı dəstəyə, ortaq türk kimliyinin möhkəm təməlinə, oxşar mədəni ənənələrə və mənəvi dəyərlərə əsaslanaraq” bu gün strateji tərəfdaşlıq qurulub.
2015-ci illərdən başlayaraq iki ölkə arasında “Strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik” haqqında müqavilə imzalanmış, hüquq-müqavilə bazası formalaşmışdır. President Əliyev qeyd edir ki, “təqribən 170 sənəd” hazırlanıb, müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq mexanizmləri qurulub.
Bundan əlavə, TDT çərçivəsində türk xalqları arasında inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi, mədəni-elmi əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılmışdır.
İndiki vəziyyət: Əlaqələrin müxtəlif növləri
Siyasi dialoq
Müsahibədə vurğulanır ki, ikitərəfli dialoq “ən yüksək səviyyədə” aparılır və dövlət rəhbərləri arasında müntəzəm görüşlər baş tutur. Prezident Əliyev Qazaxıstana son üç ildə yeddinci səfər etdiyini qeyd edib.
Bununla yanaşı, Ali Dövlətlərarası Şuranın ilk iclası artıq keçirilib, ikinci iclasının Astana şəhərində keçiriləcək olması təsdiqlənib.
İqtisadi-ticari əməkdaşlıq
İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsində artım müşahidə olunur: 2024-cü ildə 470 milyon ABŞ dolları səviyyəsində olmuşdur, 2025-ci ilin yanvar-avqust dövründə isə 547 milyon dollara çatmışdır.
Qazaxıstan kapitalı ilə Azərbaycanda artıq 250-ə yaxın kommersiya strukturu qeydə alınıb.
Nəqliyyat-logistika və “Orta Dəhliz”
Müsahibədə “Orta Dəhliz”in əhəmiyyəti vurğulanıb: 2024-cü ildə tranzit daşımaları 3,5 milyon tondan çox olmuş və bu, əvvəlki dövrə nisbətən 20 % artım deməkdir.
2022-ci ildə Aktau şəhərində “2022-2027 üçün Yol Xəritəsi” imzalanıb — üç ölkə (Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan) nəqliyyat-logistika infrastrukturunun sinxron inkişafını, vahid tarif siyasətini və loqistika mərkəzlərinin şəbəkəsini nəzərdə tutur.
Enerji və yaşıl texnologiyalar
Neft-qaz sahəsində əməkdaşlıq xüsusilə qeyd olunub: Azərbaycanın SOCAR şirkəti ilə Qazaxıstanın KazMunayGaz arasında Aktau–Ceyhan marşrutu üzrə ildə 1,5 milyon ton Qazax neftinin tranziti üzrə baş saziş imzalanmışdır.
Yaşıl enerji sahəsində isə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan birgə enerji sistemlərinin inteqrasiyası və bərpaolunan enerji mənbələrinin təşviqi ilə bağlı strateji sazişlər imzalayıblar.
Mədəni-humanitar əməkdaşlıq
Hər iki ölkə mədəniyyət günləri keçirməkdədir: 2023-cü ildə Azərbaycanda Qazaxıstanın, 2024-cü ildə isə Qazaxıstanda Azərbaycanın mədəniyyət günləri keçirilmişdir.
TDT çərçivəsində elm və təhsil sahəsində də əməkdaşlıq gücləndirilir: Beynəlxalq Türk Akademiyası, TÜRKPA, TÜRKSOY kimi qurumlar vasitəsilə əlaqələrdə irəliləyiş var.
Gələcək perspektivlər
İki ölkə qarşıdakı dövrdə iqtisadi əməkdaşlığı daha da dərinləşdirməyi planlaşdırır: investisiyaların artımı, yeni sahələrin (rəqəmsal, yaşıl enerji, logistika) fəallaşması nəzərdə tutulur.
Nəqliyyat-logistika sahəsində “Orta Dəhliz”in Avropa-Asiya əlaqələrində əsas marşrut kimi mövqeyinin möhkəmlənməsi prioritetdir. Bu, yalnız tranzit həcmlərinin artımı deyil, eyni zamanda tariflərin optimallaşdırılması və logistika mərkəzlərinin şəbəkələşdirilməsi deməkdir.
Enerji sahəsində əlavə layihələr, məsələn Xəzər dənizinin altından sualtı fiber-optik kabellərin çəkilişi — kontrakt 2025-ci ilin martında Bakıda imzalanıb, 2026-cı ilin sonuna yekunlaşdırılması nəzərdə tutulur.
TDT çərçivəsində türk dünyası daxilində inteqrasiya irəliləyir: siyasi birləşmə deyil, amma əməkdaşlıq platformalarının effektliyi artır. Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri bu çərçivədə model kimi göstərilir.
Regionun ekoloji problemləri — xüsusilə Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsi məsələsi — ikitərəfli gündəlikdə yer alır və əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar açır.
Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri bu gün yalnız ikitərəfli bağlardan ibarət deyil: onlar geniş koordinasiya və strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Siyasi etimada əsaslanan bu əməkdaşlıq, iqtisadi-ticari, nəqliyyat-logistika, enerji və mədəni sahələrdə çoxşaxəli inkişaf mərhələsindədir. TDT isə bu qarşılıqlı əlaqələrin çərçivəsini təmin edən mühüm platformadır.
Gələcəkdə bu münasibətlərin regionda inteqrasiya proseslərinə, orta və uzaqmüddətli strateji layihələrin reallaşmasına, türk dünyasında birgə dəyərlərin təşviqinə xidmət edəcəyi gözlənilir.
Bu baxımdan, müsahibədə ifadə olunan “yüksək dərəcədə möhkəmlik və qarşılıqlı etimad” ifadəsi sadəcə şüar deyil — real əməkdaşlıq fəzasının göstəricisidir.
“Türk Dövlətləri Təşkilatı qardaşlıq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsində aparıcı rola malikdir.” İlham Əliyev.
Beləliklə, bu münasibətlər nəinki keçmişin dostluq əlaqələrini davam etdirir, eyni zamanda gələcək üçün strateji əməkdaşlıq çərçivəsini formalaşdırır və türk dünyasının mövqeyini gücləndirməyə xidmət edir.
Bakı Qızlar Universiteti tələbəsi
Sevinc Hüseyinova
Nəsimi rayon gənci
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
20-10-2025
