Kəlbəcər şəhəri günü: Böyük qayıdışın yeni mərhələsi
Tarix: 24-11-2025 | Saat: 13:32
Bölmə:Manşet / Siyasət | çapa göndər
Kəlbəcər tarixi zənginliyi, təbiətinin unikal xüsusiyyətləri və müasir dövrdə daşıdığı strateji roluna görə ölkənin ən mühüm məkanlarından biri kimi fərqlənir. Rayon həm də iqtisadi potensialı, turizm imkanları və infrastruktur layihələri ilə diqqət çəkir. 25 noyabr – Kəlbəcər şəhəri günü dirçəliş və yenidənqurma prosesində əldə olunan uğurların təntənəsidir.
1930-cu ildə inzibati rayon statusu alan Kəlbəcər uzun illər ərzində bölgənin böyük yaşayış məntəqələrindən biri kimi tanınmışdır. İşğala qədər rayon 1 şəhər, 1 qəsəbə və 145 kənddən ibarət olmuş, ümumi əhalisi 53 mindən artıq idi. Kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq və xidmət sahələri bölgənin sosial-iqtisadi həyatını formalaşdırmış, rayonun təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahələri isə həmin dövrdə kifayət qədər inkişaf etmişdir.
Kəlbəcər 1993-cü il aprelin 2-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Bu dövrdə 511 dinc sakin öldürülmüş, yüzlərlə insan əsir və itkin düşmüşdür. Minlərlə ailə öz yurdlarından didərgin düşərək ölkənin 56 rayonunun 770 məntəqəsində müvəqqəti yaşayışa məcbur olmuşdur. İşğal nəticəsində onlarla tarixi abidə məhv edilmiş, məktəblər, xəstəxanalar, kitabxanalar, mədəniyyət ocaqları, yaşayış məhəllələri və inzibati binalar dağıdılmışdır. Maddi sərvətlərin Ermənistana daşınması, infrastrukturun tamamilə məhv edilməsi humanitar hüququn ciddi pozuntusu idi. Bununla belə, beynəlxalq qurumların hadisələrə adekvat reaksiya verməməsi ədalətin bərpasını uzun illər gecikdirmişdir.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının 30 aprel 1993-cü il tarixli 822 saylı Qətnaməsində işğalçı qüvvələrin Kəlbəcər və Azərbaycanın bütün digər işğal olunmuş rayonlarından dərhal çıxarılması tələb olunurdu. Həmin sənəd beynəlxalq hüquq baxımından aydın mövqe ortaya qoysa da, rəsmi İrəvan tələblərə əməl etmədi. Uzun illər ərzində bu ərazilərdə qeyri-qanuni məskunlaşdırma siyasəti aparıldı, demoqrafik dəyişikliklərə cəhd edildi və bölgənin tarixi siması məqsədli şəkildə dəyişdirildi.
1999-cu ildən Kəlbəcər rayonu ərazisində ermənilərin məskunlaşdırılmasına başlanılmışdır. Həmin proses, xüsusən də Cenevrə Konvensiyalarının sərt şəkildə pozulması idi. Bütün bunlar işğalı dərinləşdirmək və bölgənin etnik strukturunu dəyişmək məqsədi daşıyırdı.
2020-ci ilin payızında baş vermiş Vətən müharibəsi Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin siyasi iradəsinin, dövlətin gücünün və ordunun hazırlığının uğurlu nəticəsini nümayiş etdirdi. Döyüşlərin ilk günlərində Kəlbəcərin şimal hissəsi üzərində nəzarətin bərpa olunması düşmənin manevr imkanlarını ciddi şəkildə məhdudlaşdırdı. 44 günlük müharibədə əldə edilən şanlı Qələbə nəticəsində imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata əsasən, Kəlbəcər rayonunun 25 noyabrda Azərbaycana qaytarılması təmin olundu. Rayonun bütün yaşayış məntəqələri – ümumilikdə 147 kənd və şəhər dinc yolla azad edildi. Bu faktor həm hərbi, həm də diplomatik uğurların parlaq nümunəsi idi.
Kəlbəcəri tərk edən ermənilər evləri yandırmış, meşələri məhv etmiş və infrastrukturu məqsədli şəkildə dağıtmışdır. Bütün bunlar düşmənin barbar davranışlarının bariz nümunəsi kimi yadda qalmışdır. Həmin hərəkətlər beynəlxalq konvensiyalara görə müharibə cinayəti sayılır və bölgənin ekoloji tarazlığına ağır zərbə vurmuşdur.
2020-ci il noyabrın 26-da təsis edilən “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı bu istiqamətdə döyüşmüş hərbi qulluqçuların igidliyinə verilən ən yüksək dəyərlərdən biridir. Ümumilikdə 9455 nəfərin təltif olunması Kəlbəcər uğrunda mübarizənin nə qədər ağır və şərəfli olduğunu göstərir.
Prezident İlham Əliyevin 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə 25 noyabr tarixinin Kəlbəcər şəhəri günü elan olunması bu rayonun bərpasının dövlət siyasətində mühüm yer tutduğunu təsdiqləyir. Bu amil həm tarixi ədalətin bərpasının təcəssümü, həm də gələcək inkişaf strategiyasının başlanğıcıdır. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2024-cü il 1 may tarixli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Kəlbəcər şəhərinin 2040-cı ilədək inkişafına dair Baş planına” əsasən, şəhər ərazisinin 130 hektardan 290 hektara, əhalinin isə 17 min nəfərə çatdırılması nəzərdə tutulur.
Kəlbəcər həm qədim tarixə malik, həm də müasir inkişaf strategiyaları ilə gələcəyə doğru inamla irəliləyən bir məkandır. İşğaldan azad edildikdən sonra bu rayonda həyata keçirilən genişmiqyaslı tikinti və bərpa layihələri praqmatik dövlət siyasəti və milli həmrəyliyin təzahürüdür. 25 noyabrın Kəlbəcər şəhəri günü kimi qeyd olunması bu prosesə verilən yüksək dəyərin, eyni zamanda qayıdışın prosesinin davamlı və planlı şəkildə həyata keçirildiyini təcəssüm etdirir.
Heydər Əsədov
Milli Məclisin deputatı
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Digər xəbərlər
Tarix: 24-11-2025 | Saat: 13:32
Bölmə:Manşet / Siyasət | çapa göndər
Kəlbəcər tarixi zənginliyi, təbiətinin unikal xüsusiyyətləri və müasir dövrdə daşıdığı strateji roluna görə ölkənin ən mühüm məkanlarından biri kimi fərqlənir. Rayon həm də iqtisadi potensialı, turizm imkanları və infrastruktur layihələri ilə diqqət çəkir. 25 noyabr – Kəlbəcər şəhəri günü dirçəliş və yenidənqurma prosesində əldə olunan uğurların təntənəsidir.
1930-cu ildə inzibati rayon statusu alan Kəlbəcər uzun illər ərzində bölgənin böyük yaşayış məntəqələrindən biri kimi tanınmışdır. İşğala qədər rayon 1 şəhər, 1 qəsəbə və 145 kənddən ibarət olmuş, ümumi əhalisi 53 mindən artıq idi. Kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq və xidmət sahələri bölgənin sosial-iqtisadi həyatını formalaşdırmış, rayonun təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahələri isə həmin dövrdə kifayət qədər inkişaf etmişdir.
Kəlbəcər 1993-cü il aprelin 2-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Bu dövrdə 511 dinc sakin öldürülmüş, yüzlərlə insan əsir və itkin düşmüşdür. Minlərlə ailə öz yurdlarından didərgin düşərək ölkənin 56 rayonunun 770 məntəqəsində müvəqqəti yaşayışa məcbur olmuşdur. İşğal nəticəsində onlarla tarixi abidə məhv edilmiş, məktəblər, xəstəxanalar, kitabxanalar, mədəniyyət ocaqları, yaşayış məhəllələri və inzibati binalar dağıdılmışdır. Maddi sərvətlərin Ermənistana daşınması, infrastrukturun tamamilə məhv edilməsi humanitar hüququn ciddi pozuntusu idi. Bununla belə, beynəlxalq qurumların hadisələrə adekvat reaksiya verməməsi ədalətin bərpasını uzun illər gecikdirmişdir.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının 30 aprel 1993-cü il tarixli 822 saylı Qətnaməsində işğalçı qüvvələrin Kəlbəcər və Azərbaycanın bütün digər işğal olunmuş rayonlarından dərhal çıxarılması tələb olunurdu. Həmin sənəd beynəlxalq hüquq baxımından aydın mövqe ortaya qoysa da, rəsmi İrəvan tələblərə əməl etmədi. Uzun illər ərzində bu ərazilərdə qeyri-qanuni məskunlaşdırma siyasəti aparıldı, demoqrafik dəyişikliklərə cəhd edildi və bölgənin tarixi siması məqsədli şəkildə dəyişdirildi.
1999-cu ildən Kəlbəcər rayonu ərazisində ermənilərin məskunlaşdırılmasına başlanılmışdır. Həmin proses, xüsusən də Cenevrə Konvensiyalarının sərt şəkildə pozulması idi. Bütün bunlar işğalı dərinləşdirmək və bölgənin etnik strukturunu dəyişmək məqsədi daşıyırdı.
2020-ci ilin payızında baş vermiş Vətən müharibəsi Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin siyasi iradəsinin, dövlətin gücünün və ordunun hazırlığının uğurlu nəticəsini nümayiş etdirdi. Döyüşlərin ilk günlərində Kəlbəcərin şimal hissəsi üzərində nəzarətin bərpa olunması düşmənin manevr imkanlarını ciddi şəkildə məhdudlaşdırdı. 44 günlük müharibədə əldə edilən şanlı Qələbə nəticəsində imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata əsasən, Kəlbəcər rayonunun 25 noyabrda Azərbaycana qaytarılması təmin olundu. Rayonun bütün yaşayış məntəqələri – ümumilikdə 147 kənd və şəhər dinc yolla azad edildi. Bu faktor həm hərbi, həm də diplomatik uğurların parlaq nümunəsi idi.
Kəlbəcəri tərk edən ermənilər evləri yandırmış, meşələri məhv etmiş və infrastrukturu məqsədli şəkildə dağıtmışdır. Bütün bunlar düşmənin barbar davranışlarının bariz nümunəsi kimi yadda qalmışdır. Həmin hərəkətlər beynəlxalq konvensiyalara görə müharibə cinayəti sayılır və bölgənin ekoloji tarazlığına ağır zərbə vurmuşdur.
2020-ci il noyabrın 26-da təsis edilən “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı bu istiqamətdə döyüşmüş hərbi qulluqçuların igidliyinə verilən ən yüksək dəyərlərdən biridir. Ümumilikdə 9455 nəfərin təltif olunması Kəlbəcər uğrunda mübarizənin nə qədər ağır və şərəfli olduğunu göstərir.
Prezident İlham Əliyevin 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə 25 noyabr tarixinin Kəlbəcər şəhəri günü elan olunması bu rayonun bərpasının dövlət siyasətində mühüm yer tutduğunu təsdiqləyir. Bu amil həm tarixi ədalətin bərpasının təcəssümü, həm də gələcək inkişaf strategiyasının başlanğıcıdır. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2024-cü il 1 may tarixli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Kəlbəcər şəhərinin 2040-cı ilədək inkişafına dair Baş planına” əsasən, şəhər ərazisinin 130 hektardan 290 hektara, əhalinin isə 17 min nəfərə çatdırılması nəzərdə tutulur.
Kəlbəcər həm qədim tarixə malik, həm də müasir inkişaf strategiyaları ilə gələcəyə doğru inamla irəliləyən bir məkandır. İşğaldan azad edildikdən sonra bu rayonda həyata keçirilən genişmiqyaslı tikinti və bərpa layihələri praqmatik dövlət siyasəti və milli həmrəyliyin təzahürüdür. 25 noyabrın Kəlbəcər şəhəri günü kimi qeyd olunması bu prosesə verilən yüksək dəyərin, eyni zamanda qayıdışın prosesinin davamlı və planlı şəkildə həyata keçirildiyini təcəssüm etdirir.
Heydər Əsədov
Milli Məclisin deputatı
Məlumatlanmaq üçün Facebook səhifəmizi
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
