Aqiyə Naxçıvanlı: “Ulu Öndər Heydər Əliyevin Ali Sovetin iclaslarını aparmaq tərzi əsl parlamentarizm məktəbi idi”
19-06-2023, 11:23. Yazar: sevinc1
“1991-ci ildə Azərbaycan XX əsrdə ikinci dəfə öz müstəqilliyini bəyan etdi. Lakin bu müstəqilliyin qorunub-saxlanması növbəti iki il ərzində böyük sual altında idi. Həmin dövrdə ölkəyə rəhbərlik edən siyasi qüvvələrin səriştəsizliyi və şəxsi ambisiyalarını ümumxalq mənafeylərindən üstün tutmaları ciddi fəsadlara yol açmışdı. 1993-cü ilin may-iyun aylarında ölkə vətəndaş müharibəsi ərəfəsində idi. Müstəqilliyin itirilməsi, Azərbaycanın isə parçalanaraq dünyanın siyasi xəritəsindən silinməsi təhlükəsi bütün reallığı ilə ölkənin başı üzərini almışdı. Buna görə, həmin vaxt Azərbaycan xalqı yeganə doğru olan qərarı verərək Heydər Əliyevin hakimiyyətə gətirilməsi tələbini irəli sürmüş və o dövrkü iqtidar Ulu Öndəri Bakıya dəvət etməyə məcbur olmuşdu. Xalqın səsinə səs verən Ümummilli Lider Heydər Əliyev Bakıya gələrək, 1993-cü ilin 15 iyun tarixində yenə də xalqın təkidli tələbi ilə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçildi. Həmin gün parlamentin tarixi iclasında çıxış edən Ulu Öndər bu sözləri dedi: “Azərbaycan Respublikasının bugünkü ağır, mürəkkəb və gərgin vəziyyətini tam məsuliyyətlə dərk edirəm. Bu vəzifəni üzərimə götürərək öz məsuliyyətimi anlayıram və bunların hamısını rəhbər tutaraq əlimdən gələni edəcəyəm. Ali Sovetin sədri kimi Azərbaycan xalqının tarixi nailiyyəti olan Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini qorumağı, möhkəmləndirməyi, inkişaf etdirməyi özüm üçün əsas vəzifələrdən biri hesab edirəm.” Bundan sonra ictimai-siyasi həyatdakı gərginliyin aradan qaldırılması üçün lazımi tədbirlər görülməyə başlandı. Parlament 24 iyun 1993-cü il tarixli iclasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti səlahiyyətlərinin Ali Sovetin sədri Heydər Əliyevə verilməsi barədə qərar qəbul etdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin 1993-cü il iyunun 15-dən oktyabrın 3-dək Ali Sovetə rəhbərlik etdiyi dövrdə parlamentarizm ənənələri yeni nəfəs, yeni qüvvə aldı. Ulu Öndər bu qısa müddətdə parlamentin ruhunu kökündən dəyişdi. Milli Məclisə siyasi mədəniyyət gətirdi. Onun iclası aparmaq tərzi, fikirlərini dəqiq əsaslandırması, çıxışların məğzini tutmaq bacarığı, qiymətli fikirləri ümumiləşdirmək qabiliyyəti özlüyündə parlamentin üzvləri üçün yeni bir örnək, əsl parlamentarizm məktəbi idi”.
Bu sözləri mətbuata açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Aqiyə Naxçıvanlı deyib.
Öz fikirlərini davam etdirən deputat həmçinin bildirib ki, Ulu Öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri vəzifəsinə seçilməsi və Prezident səlahiyyətlərini icra etməyə başlaması ilə əldə olunan ən mühüm nailiyyətlərdən biri separatçılıq cəhdlərinin və vətəndaş qarşıdurmasının qarşısının alınması oldu: “Ulu Öndər Heydər Əliyevin Ali Sovetə rəhbərlik etdiyi həmin dövrdə ilk növbədə ordu quruculuğu sahəsində mühüm qərarlar qəbul edildi. Nizami ordu yaradıldı. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xalqa müraciətindən sonra qəlbində Vətən sevgisi olan, respublikamızdan kənarda hərbi xidmət keçən peşəkar zabitlər kütləvi şəkildə Azərbaycana dönməyə başladılar. Ulu Öndərin bu müraciəti bütün ictimaiyyət tərəfindən dəstəkləndi, ordudan yayınma hallarının, cəbhədə geriləmələrin qarşısı alındı. Tezliklə Konstitusiyada və müxtəlif hüquqi sənədlərdə zamanın tələblərinə uyğun dəyişikliklər olundu. Asayiş və qayda-qanun bərqərar edildi, soyğunçuluğa, vətəndaşların əmlakının qəsb olunması hallarına son qoyuldu. Bütün bu hadisələrin fonunda isə, Ulu Öndərimizin həmin vaxt Azərbaycan dövləti və xalqı qarşısında göstərdiyi ən mühüm, müstəsna xidmətlərdən biri əlbəttə ki, separatçılıq cəhdlərinin və vətəndaş qarşıdurmasının qarşısının alınması oldu. Ulu Öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtdığı zaman separatçı qüvvələr ölkəni parçalamaq prosesinə artıq başlamışdılar. 1993-cü ilin 7 avqust tarixində cənub bölgəsində “Talış-Muğan Respublikası” elan olunmuşdu. Bununla əlaqədar Heydər Əliyev avqustun 13-də parlamentdə həmin bölgədən olan deputatlar, ziyalılar, ağsaqqallarla görüşüb vəziyyəti müzakirə etdi. Avqustun 17-də isə Milli Məclis “Azərbaycan Respublikasının Lənkəran, Astara, Masallı, Lerik, Yardımlı, Cəlilabad və Biləsuvar rayonlarında yaranmış vəziyyət haqqında” Qərar qəbul edərək “Talış-Muğan Respublikası” avantürasına siyasi qiymət verdi. Tezliklə əhalinin istəyi ilə bu bədnam iddiaya son qoyuldu. Bu hadisələrdən heç bir il keçməmiş, 1994-cü ilin mayında artıq qarşısında hərbi gücün durduğunu hiss edən, uğursuzluqlarla üzləşdiyini və daha irəliləyə bilmədiyini görən təcavüzkar Ermənistanın rəhbərliyi danışıqlar masası arxasında oturmağa, cəbhə bölgəsində atəşkəsi nəzərdə tutan Bişkek protokolunu imzalamağa məcbur oldu.”
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin demokratik düşüncə və dəyərlərə hər zaman öz sadiqliyini nümayiş etdirdiyini vurğulayan A.Naxçıvanlı bildirib ki, Ulu Öndər Azərbaycanda ikinci dəfə hakimiyyətə gəldiyi ilk gündən məhz bu yüksək amallar uğrunda gərgin və əhatəli fəaliyyətə başlamışdır: “Ümummilli Lider Heydər Əliyevin ölkədə hakimiyyətə qayıdışından dərhal sonra Azərbaycanda demokratik islahatlara start verildi. Bu vacib məsələyə münasibətini bildirən Ulu Öndər demişdir: “Azərbaycan dövlətinin strateji yolu yalnız demokratiya, sərbəst iqtisadiyyat prinsiplərinin bərqərar olması, bazar iqtisadiyyatı və sahibkarlığın inkişafıdır”. Hər zaman əməlləri sözlərini tamamlayan Ümummilli Lider tarixi baxımdan qısa müddət ərzində dövlətçiliyin əsaslarını qurdu, Konstitusiyamızın qəbul edilməsinə nail oldu, milli ideologiya və onun əsasını təşkil edən azərbaycançılıq məfkurəsini yaradaraq xalqa təqdim etdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin səyləri nəticəsində zəruri islahatlar həyata keçirildi, bütün sahələrdə olduğu kimi, ölkəmizin iqtisadi həyatında da əhəmiyyətli dəyişikliklərin əsası qoyuldu. Ümummilli Liderin rəhbərliyi ilə qısa müddət ərzində ölkədə bazar iqtisadiyyatının formalaşması məqsədilə qanunvericilik bazası yaradıldı, məqsədli dövlət proqramları qəbul edildi, institusional islahatlar aparıldı, mülkiyyət münasibətlərində köklü dəyişikliklər edilməsi üçün müvafiq addımlar atıldı. Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş strategiyanın əsasını iqtisadiyyatın inkişafına, mövcud resurslardan səmərəli istifadəyə, dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyaya və nəticə etibarilə vətəndaşların rifah halının yüksəldilməsinə hesablanan sosialyönümlü bazar iqtisadiyyatının yaradılması təşkil edirdi. Nəticədə iqtisadi sahədə islahatların ardıcıl və sistemli şəkildə həyata keçirilməsi məqsədilə Ulu Öndər beynəlxalq tələblərə uyğun qanunvericilik bazasının yaradılmasını təmin etdi. Beləliklə, Ulu Öndər üzərinə götürdüyü xilaskarlıq missiyasının öhdəsindən yüksək səviyyədə gələrək, bir ictimai-iqtisadi formasiyadan digərinə keçid dövründə Azərbaycanın qarşısında duran strateji vəzifə və hədəfləri məharətlə müəyyənləşdirmiş və onların həyata keçirilməsinə nail olmuşdur. Bütün bunlara görə də Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının yaddaşında qurucu və xilaskar dövlət xadimi kimi əbədi olaraq yaşayacaqdır”, – deyə Aqiyə Naxçıvanlı fikirlərini tamamlayıb.
Geri dön