Kölgə müharibəsində projektorlar kimi “Süddeutsche Zeitung”un müxbiri Peter Münch Təl – Əvivdən yazır:
2-12-2022, 09:42. Yazar: sevinc1
İsrail və İran uzun müddətdir ki, gizli şəkildə bir-biri ilə vuruşurlar. Niyə indi sensasiyalı təhdid jestləri ilə bir-birini üstələyirlər?
Mübarizə uzun müddətdir ki, gedirdi, lakin indiyə qədər heç bir tərəf çox reklamda maraqlı olmayıb. Burada məqsədyönlü təxribat aktı, sui-qəsd cəhdi və ya dumanlı kiber dünyadan hücum - İsrail və İran adətən hesabları belə həll edirlər. Ancaq birdən hər iki ölkə kölgə müharibəsinə diqqət yetirir. Bu, şübhəsiz ki, gərginliyin azalmasına səbəb olmayacaq. Əksinə: təhdidlər indi hamı üçün aydın şəkildə eşidilir.
Bu həftə İsrail və ABŞ son illərin ən böyük hava qüvvələri təlimlərindən birini keçirir. Manevr gurultusu İrandakı hədəflərə hava hücumlarının burada tətbiq olunacağına dair açıq ifadəni ehtiva edir. Əsas diqqət İslam Respublikasındakı nüvə obyektlərinə hücumlar zamanı lazım ola biləcək havada yanacaq doldurmaq da daxil olmaqla, döyüş təyyarələrinin uzun məsafəli uçuşlarına yönəlib.
Təlim üçün son yaşıl işığın İsrail Baş Qərargah rəisi Aviv Koçavinin keçən həftə Vaşinqtona səfəri zamanı yandırıldığı bildirilir. O, 5 gün ABŞ paytaxtında qaldı və danışıqların əsas mövzusu həmişə İran təhlükəsi olub. Sonda Koçavinin "İrana və onun regiondakı terrorçu müttəfiqlərinə qarşı fəaliyyət planlarını və əməkdaşlığı sürətləndirməyi" zəruri edən "kritik bir məqam" haqqında danışdığı bəyanatı oldu.
Rusiyaya silah yardımı ilə Tehran özünü Qərbdən təcrid edib
İsrail uzun müddətdir ki, amerikalılardan Tehran rejiminin nüvə səylərinə cavab olaraq “etibarlı”, yəni kütləvi, hərbi təhlükə yaratmağı tələb edir.
İsrailin o vaxtkı baş naziri Benyamin Netanyahunun təkidi ilə İranla nüvə sazişindən çıxan ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın işində israillilər bundan asan anlar yaşadılar. Onun varisi Co Bayden isə heç vaxt son çarə kimi hərbi əməliyyatları istisna etməyib, lakin həmişə diplomatik həllə üstünlük verib.
Lakin nüvə paktının yenilənməsi üzrə danışıqlar indi çıxılmaz vəziyyətdədir. İran Ukrayna müharibəsində Rusiyaya silah verməklə də özünü Qərb üçün kənara qoyub. İsrail və amerikalıların birgə hərbi təlimləri indi Tehranda təhlükənin yenidən ciddiləşdiyinə işarə kimi qəbul edilməlidir.
Bununla belə, İran asanlıqla qorxmur və xüsusi olaraq Tel-Əviv və Hayfanın xarabalığa və külə çevriləcəyi ilə bağlı adi hücumdan fərqli bir əks-təhdidlə cavab verir. Hazırkı halda, rejimə yaxın İran mediasının Livan xəbər kanalına istinadən verdiyi xəbərlərdə təhdid bir qədər kamuflyaj şəklində qablaşdırılır.
Təhdidedici jestlər hazırda xüsusilə təhlükəli görünür
Knessetdən, parlamentdən, Ben Qurion Beynəlxalq Hava Limanına və Müdafiə Nazirliyindən İsrailin Negev səhrasındakı nüvə obyektlərinə qədər İsraildə mümkün hədəflərin uzun siyahısı xüsusi olaraq adlandırılmışdır. İranın ixtiyarında kifayət qədər raket və pilotsuz təyyarə arsenalının olduğu təxmin edilir ki, bu da lazım gələrsə, Livandakı Hizbullah və ya Qəzzada İslami Cihad kimi işğalçılar tərəfindən istifadə edilə bilər.
Hər iki tərəfin hədələyici jestləri xüsusilə təhlükəli görünür, çünki nüvə danışıqlarının gözlənilən yekun uğursuzluğu fonunda diplomatik vakuumda yayıla bilər.
İran tərəfindən ən azı bir dəfə kənardan düşmənə qarşı ritorik səfərbərlik elan edilməsi davam edən ümummilli etirazlar səbəbindən rejimi üzərinə düşən daxili təzyiqdən yayındıra bilər.
Üstəlik, İsraildə hökumət dəyişikliyi və Netanyahunun baş nazir postuna qayıtması qaçılmazdır. Netanyahu İranın nüvə proqramı ilə bağlı hamıdan daha yüksək səslə xəbərdarlıq edib və son bir neçə ildə hərbi zərbələrlə hədələyib.
Elbrus Bağırov
aia.az
Geri dön