Azərbaycan–Özbəkistan münasibətlərində yeni mərhələ
Bu gün, 10:04. Yazar: azer
2025‑ci ilin noyabr ayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Özbəkistanın Milli İnformasiya Agentliyinə (UzA) müsahibə vermişdir. Bu müsahibə çərçivəsində Azərbaycan‐Özbəkistan münasibətlərinin cari vəziyyəti, regionda əməkdaşlıq perspektivləri, nəqliyyat və iqtisadi sahələrdə yeni təşəbbüslər və digər mühüm məsələlər geniş şəkildə müzakirə edilmişdir.
Prezident İlham Əliyev vurğulamışdır ki, Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ölkələri — o cümlədən Özbəkistan — tarixi, mədəni, coğrafi və geosiyasi baxımdan bir bütöv məkandır. Bu mənada Xəzər dənizi sadəcə fiziki bir baryer olmamaqla yanaşı, həm də xalqlarımız arasında strateji birliyi, iqtisadi potensialı və tarixi əməkdaşlığı simvolizə edir.
Özbəkistanın Azərbaycan üçün “qardaş ölkə” və “etibarlı müttəfiq” olduğu önə çəkilmişdir. İki ölkə arasında ortaq köklər, mənəvi dəyərlər, dil və etnik yaxınlıq, zəngin tarixi‑mədəni irs mövcuddur. Prezident Əliyev bildirib ki, bu əsas üzərində bu gün qarşılıqlı əlaqələr yüksək səviyyəyə – müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəlmişdir.
Müsahibədə, həmçinin, prezidentin vurğuladığı kimi, qarşılıqlı səfərlər, dövlət başçılarının görüşləri və siyasi dialoq əməkdaşlığın dinamikliyini açıq şəkildə nümayiş etdirir. Məsələn, son üç ildə Mərkəzi Asiya dövlət başçılarının Azərbaycan səfərləri və Azərbaycan Prezidentinin bu bölgəyə səfərləri artırmışdır.
İqtisadi və ticarət sahəsində də əlaqələrin sürətlə böyüdüyü qeyd edilmişdir. 2024‑cü ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 252 milyon ABŞ dolları olmuş, 2025‑ci ilin yanvar–sentyabr dövründə isə bu göstərici keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 87.5 % artaraq 319 milyon ABŞ dollarına çatmışdır.
Eyni zamanda, Özbəkistan investisiyalarının Azərbaycan iqtisadiyyatında artdığı, burada artıq təxminən 120 kommersiya təşkilatının qeydiyyatdan keçdiyi bildirilmişdir. İnvestisiya əməkdaşlığının 2023‑cü ildə 500 milyon ABŞ dolları kapitala malik “Azərbaycan‑Özbəkistan İnvestisiya Şirkəti”nin yaradılması ilə daha da gücləndiyi vurğulanır.
Nəqliyyat və logistika sahəsində perspektivlər xüsusi olaraq qeyd edilmişdir. Prezident Əliyev bildirmişdir ki, Azərbaycanın müasir nəqliyyat infrastrukturu – məsələn, “Alat” Beynəlxalq Ticarət Limanı, Bakı‑Tbilisi‑Qars dəmiryolu, beynəlxalq hava limanları – Mərkəzi Asiya üçün tranzit nüvəsinə çevrilməkdədir. “Zəngəzur dəhlizi”nin açılmasının da bütün Mərkəzi Asiya ölkələrinə fayda verəcəyi vurğulanmışdır.
Mədəni‑humanitar əməkdaşlıq da diqqət mərkəzindədir. Müsahibəyə görə, Azərbaycanda və Özbəkistanda müxtəlif mədəni günlər, media forumları, qeyri‑hökumət təşkilatlarının forumları və digər qarşılıqlı tədbirlər keçirilir. Bu tədbirlər xalqlarımız arasında dostluğu və qardaşlığı gücləndirir.
İdman sahəsində də əlamətdar nəticələr qeyd edilmişdir: 2027‑ci ildə keçiriləcək FIFA U‑20 Dünya Çempionatını Azərbaycan və Özbəkistanın birgə təşkil edəcək olması bu əməkdaşlığın simvolik təzahürüdür.
Nəticə olaraq, müsahibədən belə qənaətə gəlmək olar ki, Azərbaycan–Özbəkistan əlaqələri yalnız ötən illərin əlaqələri deyil, daha dərin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmişdir. Regionun coğrafi mövqeyindən tutmuş, nəqliyyat‑logistika, investisiya, mədəniyyət və idman kimi sahələrə qədər çoxşaxəli əməkdaşlıq formatı formalaşmaqdadır. Bu isə həm iki ölkə üçün, həm də bütövlükdə Mərkəzi Asiya və Xəzər regionu üçün mühüm fürsətlər açır.
Bu əməkdaşlığın uğurlu davam etməsi üçün qarşıda duran əsas vəzifələrdən biri hüquqi və institusional bazanın möhkəmləndirilməsi, yeni investisiya və tranzit layihələrinin həyata keçirilməsi, həmçinin xalq diplomatiyasının daha da inkişaf etdirilməsidir. Azərbaycan üçün bu format həm milli inkişaf, həm də regionda nüfuzunun genişlənməsi anlamına gəlir; Özbəkistan üçün isə strateji tərəfdaşlarla əməkdaşlığın daha da dərinləşməsi deməkdir.
Rövşən Qasımov,
YAP Gədəbəy rayon təşkilatının məsləhətçisi.
Geri dön