Azərbaycan–Qazaxıstan əlaqələrinin strateji tərəfdaşlıq və dostluq müstəvisində inkişafı
Bu gün, 11:21. Yazar: azer
2025-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Qazaxıstanın “Kazinform” agentliyinə geniş müsahibə verərək Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında münasibətlərin bu günü və gələcək perspektivləri haqqında ətraflı məlumat vermişdir. Prezidentin açıqlamaları iki ölkə arasında olan dostluq, qardaşlıq və strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinin nə qədər möhkəm və çoxşaxəli olduğunu bir daha təsdiq etmişdir. Prezident İlham Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasındakı siyasi əlaqələr hazırda yüksək dərəcədə möhkəmlik və qarşılıqlı etimad ilə xarakterizə olunur. İki ölkə arasında münasibətlər ortaq tarix, mədəniyyət, din və dəyərlər üzərində qurulub və bu əsaslar üzərində inkişaf edərək strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Dövlət başçısı vurğulamışdır ki, bu münasibətlərin möhkəmlənməsində Prezident Kasım-Jomart Tokayevin rəhbərliyi ilə Qazaxıstanın əldə etdiyi uğurlar da mühüm rol oynayır. Tokayevin rəhbərliyi altında Qazaxıstan gündən-günə inkişaf edir, iqtisadiyyat, sosial sahələr, nəqliyyat, enerji və digər istiqamətlərdə davamlı tərəqqiyə nail olunur. Prezident İlham Əliyev müsahibəsində xüsusi olaraq qeyd etmişdir ki, Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında 2005-ci ildə imzalanmış Strateji Tərəfdaşlıq və Müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilənin 20 illik yubileyi tamam olur. Bu sənəd uzun illərdir ki, iki ölkə arasındakı münasibətlərin əsas hüquqi bazasını təşkil edir və bu çərçivədə müxtəlif sahələr üzrə 170-dən çox sənəd imzalanıb. Bu gün ikitərəfli münasibətlərin yüksək səviyyədə koordinasiyası və davamlı inkişafı məqsədilə Ali Dövlətlərarası Şura fəaliyyət göstərir. Bu Şura dövlət başçıları səviyyəsində mütəmadi görüşlərin keçirilməsi, qərarların qəbul edilməsi və onların icrasına nəzarət baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. İlham Əliyev müsahibəsində iqtisadi-ticarət əməkdaşlığına geniş yer ayıraraq bildirmişdir ki, Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında iqtisadi əlaqələrin spektri çox genişdir. Bu əməkdaşlıq ticarət, investisiya, sənaye, enerji, nəqliyyat və digər sahələri əhatə edir. Azərbaycanda hazırda Qazaxıstan kapitalı ilə 250-yə yaxın kommersiya strukturu qeydiyyatdan keçib ki, bu da qarşılıqlı etimadın və biznes mühitinin göstəricisidir. İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsində də son illərdə müsbət dinamika müşahidə olunur. Belə ki, 2024-cü ildə ticarət dövriyyəsi 470 milyon ABŞ dolları təşkil etmiş, 2025-ci ilin ilk 8 ayında isə bu rəqəm 547 milyon dollara çatmışdır. Bu göstəricilər qarşılıqlı ticarətin artmaqda olduğunu və yeni potensialın mövcudluğunu göstərir. Müsahibədə investisiya sahəsində əməkdaşlıq da diqqət mərkəzində olmuşdur. Prezident İlham Əliyev bildirmişdir ki, Azərbaycan tərəfindən Qazaxıstan iqtisadiyyatına 225 milyon dollar həcmində sərmayə yatırılıb, Qazaxıstanın isə Azərbaycanda 136 milyon dollarlıq investisiyası mövcuddur. Bu rəqəmlər qarşılıqlı iqtisadi maraqların artdığını və ikitərəfli investisiya əməkdaşlığının möhkəmləndiyini göstərir. Bununla yanaşı, nəqliyyat və logistika sahəsində də əməkdaşlıq sürətlə inkişaf edir. Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında bu sahədə qurulmuş tərəfdaşlıq Orta Dəhliz layihəsi çərçivəsində daha da dərinləşir. 2022-ci ildə Aktauda Azərbaycan, Qazaxıstan və Türkiyə arasında Orta Dəhlizin inkişafı və istismarı üzrə 2022–2027-ci illəri əhatə edən Yol Xəritəsi imzalanıb. Bu Yol Xəritəsi yük axınının artırılması, nəqliyyat tariflərinin optimallaşdırılması və infrastrukturun inkişaf etdirilməsini nəzərdə tutur. Prezident İlham Əliyev qeyd etmişdir ki, bu layihə regionda iqtisadi inteqrasiyanı gücləndirəcək və ölkələrimizin tranzit potensialını tam reallaşdırmaq üçün geniş imkanlar yaradacaq. Enerji sektoru da Azərbaycan–Qazaxıstan əməkdaşlığında xüsusi yer tutur. 2023-cü ildə SOCAR və Qazaxıstanın “KazMunayQaz” Milli Şirkəti arasında Aktau–Ceyhan marşrutu üzrə illik 1,5 milyon ton Qazaxıstan neftinin tranziti ilə bağlı baş saziş imzalanıb. Bu müqavilə həm Azərbaycan üçün tranzit imkanlarının genişlənməsi, həm də Qazaxıstan üçün Xəzər dənizi üzərindən neft ixracının etibarlı alternativ marşrutlarla həyata keçirilməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Bununla yanaşı, yaşıl energetika sahəsində də ikitərəfli əməkdaşlıq güclənməkdədir. Prezident İlham Əliyev vurğulamışdır ki, yaşıl enerji və bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı ikitərəfli gündəliyin mühüm hissəsinə çevrilib. Azərbaycan və Qazaxıstan bu sahədə texnologiyaların ötürülməsi, birgə layihələrin reallaşdırılması və beynəlxalq yaşıl enerji təşəbbüslərində əməkdaşlıq imkanlarını nəzərdən keçirir. İlham Əliyev müsahibəsində həmçinin Türk Dövlətləri Təşkilatının iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafında oynadığı rolu da yüksək qiymətləndirmişdir. TDT siyasi dialoqun dərinləşdirilməsi, iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi və humanitar əməkdaşlığın inkişafı üçün mühüm platforma rolunu oynayır. Bu təşkilat çərçivəsində Azərbaycan və Qazaxıstan mədəniyyət, təhsil və humanitar sahələrdə də sistemli və ardıcıl əməkdaşlıq aparır. Xalqlarımızı birləşdirən ortaq tarix, dil, din və mədəni dəyərlər bu əməkdaşlığın təbii təməlidir. Mədəni əlaqələr, ali təhsil sahəsində tələbə mübadiləsi, ortaq tədbirlər və layihələr bu istiqamətdə atılan praktiki addımlar sırasındadır. Prezident İlham Əliyev Xəzər dənizinin ekoloji vəziyyətinə də toxunaraq bildirmişdir ki, bu gün dəniz bir sıra ciddi ekoloji problemlərlə üz-üzədir. Onların arasında ən aktual məsələ su səviyyəsinin sürətlə azalması, yəni dayazlaşmadır. Bu problem təkcə ekoloji deyil, eyni zamanda iqtisadi və nəqliyyat baxımından da təhlükə yaradır. Azərbaycan və Qazaxıstan bu sahədə də əməkdaşlığı gücləndirməklə ortaq təhlükələrin qarşısını almağı hədəfləyir. Prezident İlham Əliyevin “Kazinform” agentliyinə verdiyi bu əhatəli və strateji əhəmiyyət daşıyan müsahibə göstərir ki, Azərbaycan və Qazaxıstan arasında münasibətlər ən yüksək səviyyədədir. Bu münasibətlər ortaq tarixə, qardaşlığa və qarşılıqlı maraqlara əsaslanır və hər iki ölkənin milli maraqlarına xidmət edir. Müsahibədə əks olunan fikirlər gələcək əməkdaşlıq istiqamətləri üçün güclü siyasi iradənin və strateji baxışın mövcud olduğunu nümayiş etdirir. Bu, həm regionda sabitlik və inkişafın təmin olunması, həm də türk dünyasının daha sıx birləşməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır.
İlqar İlyasov
YAP Laçın rayon təşkilatının sədri
Geri dön