Qalibiyyət tarixinin şanlı səhifəsi-Füzulu Günü
Dünən, 13:07. Yazar: sevinc1
Əziz Ələkbərli,
Milli Məclisin deputatı,
Qərbi Azərbaycan İcması
İdarə Heyətinin sədri
Tarixən şanlı qələbələr həmişə xalqın yaddaşında xüsusi anlarla yaşayır. Azərbaycan xalqının Vətən Müharibəsində qazandığı Zəfər isə misli görünməmiş bir qəhrəmanlıq epopeyasıdır. Bu qələbənin əbədiləşməsi xüsusilə də Prezident İlham Əliyevin 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə işğaldan azad edilmiş ərazilər üzrə şəhər günlərinin təsis edilməsi ilə rəsmiləşdirilmişdir. Məhz bu Sərəncamla 17 Oktyabr Füzuli Şəhəri Günü kimi müəyyən olundu. Bu təsisat sadəcə bir rəsmiyyət deyil, Qələbənin mənəvi yükünü gələcək nəsillərə çatdıran tarixi bir vəsiyyətdir.
Füzuli — Qarabağ torpağının cənub-şərqində, dağ silsiləsinin ətəklərindən Araz çayına qədər uzanan, Quruçay, Köndələnçay və Çərəkən çaylarının şırnaqları ilə canlanan zəngin bir ərazidir. Bu şəhər 1827-ci ildə Qarabulaq kimi yaranmış, sonradan Qaryagin adını daşımış və nəhayət, 1959-cu ildə dahi şairimiz Məhəmməd Füzulinin şərəfinə öz əzəmətli adını almışdır. İşğaldan öncə Füzuli rayonu Şeyx Babi Yaqub (XIII əsr), Mirəli (XIV əsr) kimi nadir türbələr, orta əsr qəbiristanlıqları ilə zəngin, dərin tarixə və mədəniyyətə malik idi. Bu abidələr Füzulinin yalnız coğrafiya yox, həm də mənəviyyat diyarı olduğunu sübut edirdi.
Lakin bu zənginlik 23 avqust 1993-cü ildə erməni işğalı ilə məhv edildi. Otuz il ərzində xarabalığa çevrilmiş Füzuli vandalizmin ən ağrılı simvoluna çevrildi. Rayon sakinlərindən 663 şəhid, 400-dək müharibə əlili, 181 əsir və itkin düşən şəxs – bu rəqəmlər işğal dövrünün dəhşətli nəticələridir. Təəssüf ki, Füzuli azad edildikdən sonra da onun faciəsi bitmədi: o, azad edilmiş rayonlar arasında ən çox minayla çirkləndirilmiş ərazi olaraq qalır. İlkin hesablamalara görə, rayonda yüz mindən çox mina basdırılıb. Rəsmi İrəvanın törətdiyi bu hərbi cinayətlər, mülki əhaliyə və infrastruktura dəyən ziyanın qiymətləndirilməsi ilə beynəlxalq miqyasda cəzasını almalıdır.
Füzuli uğrunda döyüşlər hərbi mütəxəssislərin “aylarla çəkər” dediyi bir əməliyyat idi. Otuz il ərzində düşmənin qurduğu möhkəm istehkamlar, Füzulinin illərlə sərhəd xəttində qalması və düşmənin buranı keçilməz qala hesab etməsi bu əməliyyatın nə qədər çətin olduğunu göstərirdi. Lakin Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin siyasi iradəsi və Azərbaycan Ordusunun müstəsna şücaəti düşmənin bütün istehkamlarını məhv etdi. Bu, sadəcə torpaq azadlığı deyil, həm də mənəvi azadolma idi. Qoçəhmədli, Çimən, Cuvarlı, Pirəhmədli, Musabəyli, İşıqlı, Dədəli kəndləri və Füzuli şəhərinin azad edilməsi, hərbi sənətdə taktiki dahilik nümunəsi olaraq qalacaq.
17 Oktyabrın əbədiləşməsi hər bir hərbi qulluqçunun canı, qanı, tər və fədakarlığı qarşısında dövlətin ən böyük ehtiramıdır. "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilən 25325 hərbi qulluqçu Füzuli zəfərinin əbədi simvolunu təşkil edir. Şəhər günləri o deməkdir ki, Vətən Müharibəsi əsla unudulmayacaq, şəhidlərimizin xatirəsi hər il yüksək səviyyədə anılacaqdır. Prezident İlham Əliyevin hər zaman vurğuladığı kimi, Azərbaycan Ordusunun gücü və qətiyyəti bu qələbənin əsas zəmanətidir. Prezidentin 27 sentyabr 2022-ci ildə Füzuli rayonunun Qaraxanbəyli kəndində 27 Sentyabr – Anım Gününə həsr olunmuş xatirə lövhəsini ziyarət etməsi, şəhidlərimizin xatirəsinə olan dərin ehtiramın ən yüksək səviyyədə ifadəsidir.
Füzuli həm də Zəfər yolunun başlandığı məkandır. 16 noyabr 2020-ci ildə ucaldılan bayraq və təməli qoyulan Zəfər Yolu Füzulini Şuşaya bağlayan qəhrəmanlıq magistralıdır. Yeni yolların, tunellərin açılışı (11.05.2024), Horadiz-Ağbənd, Ağdam-Füzuli yollarının inşası Füzulinin regionun nəqliyyat qovşağı kimi əhəmiyyətini artırır. Bütün bu bərpa və quruculuq layihələri Prezidentin sarsılmaz siyasi iradəsi sayəsində rekord sürətlə həyata keçirilir.
Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun bərpası istiqamətində Azərbaycan dövlətinin gördüyü işlərə TDT-yə üzv və müşahidəçi ölkələr də öz töhfələrini verir. Oktyabrın 7-də Qəbələdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, Türkmənistan Xalq Məsləhətinin Sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov və Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət Başçıları Şurasının 12-ci Zirvə Görüşündə iştirak edən digər dövlət və hökumət başçıları Türkmənistan tərəfindən Füzulidə tikiləcək məscidin onlayn formatda təməlini qoyublar.
Türkmənistan tərəfindən Füzulidə məscidin tikintisi ilə yanaşı, bu rayonda Özbəkistan tərəfindən Mirzə Uluqbəy adına məktəbin, Qazaxıstan tərəfindən Kurmanqazı adına Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzinin, Ağdamda Qırğızıstan tərəfindən Manas adına məktəbin tikilib istifadəyə verilməsi, Macarıstan tərəfindən Cəbrayılda məktəb binasının tikilməsi, Türkiyə şirkətlərinin bir çox tunel, körpü və yolların inşasında iştirakı bunun əyani göstəricisidir.
Bu gün, 17 Oktyabrda biz Füzulinin coğrafiyasını, qədim abidələrini, acı tarixini və böyük gələcəyini xatırlayırıq. Prezidentin 16 oktyabr 2023-cü ildə Cuvarlı, Qoçəhmədli kəndlərinin və şəhərdə yeni yaşayış komplekslərinin təməllərini qoyması, ardınca isə 17 oktyabrda Füzuliyə köçmüş sakinlər və ictimaiyyətlə görüşməsi, Böyük Qayıdış Proqramının icrasının Ali Baş Komandanın şəxsi nəzarəti altında olduğunu sübut edir.
Füzuli ruhu – bu, qətiyyət, yenilməzlik, şəhidlərimizin intiqamı və Böyük Qayıdışın ifadəsidir. 17 Oktyabr, qalibiyyət tarixinin qızıl hərflərlə yazıldığı, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın öz torpağına sahib çıxmaq əzminin əbədi zəmanətidir. Bu gün bizim müqəddəs yaddaşımızdır!
Geri dön