Qlobal siyasətdə gərginlik və regional ittifaqlar:
Bu gün, 17:16. Yazar: sevinc1
Hazırda dünya siyasəti bir neçə münaqişə ocağı, strateji rəqabət və regional əməkdaşlıq fəaliyyətləri ilə xarakterizə olunur. Ən isti siyasi gündəm mövzuları Avropa, Yaxın Şərq və Cənubi Qafqazda cəmləşib.
Qlobal təhlükəsizlik və strateji mübahisələr
Beynəlxalq gündəmin əsasını iki böyük münaqişə təşkil edir. Rusiya-Ukrayna Müharibəsi fonunda hərbi zərbələr (xüsusən də PUA-larla Rusiyanın neft emalı zavodlarına və Ukraynanın neft bazalarına edilən hücumlar) davam edir. Eyni zamanda, siyasi spekulyasiyalar da artmaqdadır: Donald Trampın Rusiyanın strateji hücum silahları təklifini "yaxşı ideya" adlandırması qlobal silahlanma və təhlükəsizlik barədəki müzakirələrə yeni çalarlar əlavə edib.
Digər tərəfdən, pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA) rolu beynəlxalq təhlükəsizlik üçün yeni bir çağırışa çevrilib. Almaniya səmasında aşkar edilən PUA-ların kəşfiyyat məqsədi daşıdığı iddiaları və hətta Oslo hava limanının dronlar səbəbindən enişləri müvəqqəti dayandırması bu texnologiyanın hərbi və mülki infrastrukturlar üçün potensial təhlükəsini nümayiş etdirir.
Avropa Birliyi (AB) və Rusiya arasındakı gərginlik fonunda AB-nin Rusiya diplomatlarının səfərlərini məhdudlaşdırmaq niyyəti isə diplomatik cəbhədəki soyuqluğun davam etdiyini göstərir.
Yaxın Şərq: Münaqişə və diplomatiya
Yaxın Şərqdə bütün diqqət İsrail-HƏMAS münaqişəsinə yönəlib. Tərəflər arasında atəşkəs və girovların azad edilməsi ilə bağlı danışıqlar ABŞ-ın təzyiqi altında irəliləməyə çalışır. Donald Trampın HƏMAS-ı razılaşma olmadığı təqdirdə "görünməmiş cəhənnəm"lə hədələməsi ABŞ-ın prosesə təsir etmək istəyini ortaya qoyur. Paralel olaraq, İran Xarici İşlər Nazirliyinin "Nüvə məsələsi gündəmdən çıxarılmalıdır" bəyanatı bölgədəki nüvə gərginliyini yumşaltmaq cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. Regional təhlükəsizlik kontekstində isə PKK-nın Suriyada mülki yaşayış məntəqələrinə hücumları və ABŞ-ın Venesuela narkotik kartellərinə qarşı mümkün quru əməliyyatı planları digər gərginlik mənbələridir.
Cənubi Qafqaz: Sülh və regional əməkdaşlıq
Cənubi Qafqazda əsas mövzu Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri və sülh müqaviləsi üzərində aparılan danışıqlardır. Beynəlxalq ictimaiyyətin diqqəti sərhədlərin delimitasiyasına və kommunikasiyaların açılmasına (o cümlədən "Zəngəzur dəhlizi" məsələsinə) yönəlib.
Eyni zamanda, Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) fəaliyyəti regionda güclü bir əməkdaşlıq platformasının mövcudluğunu göstərir. Macarıstanın Baş naziri Viktor Orbanın və Özbəkistan Prezidentinin Azərbaycana səfərləri, eləcə də Azərbaycan Prezidentinin Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinə (ŞKTC) dəstəyini davam etdirəcəyi bəyanatı regional ittifaqların möhkəmləndiyini təsdiqləyir.
Regional siyasətin digər tərəfində Ermənistan-Fransa hərbi əməkdaşlığının müzakirə olunması Cənubi Qafqazdakı geosiyasi mənzərəyə xarici təsirlərin artdığını göstərir.
Daxili siyasət
Daxili siyasətə gəlincə, Fransanın Baş nazirinin təyinatından qısa müddət sonra isteafası Avropa siyasətində diqqət çəkən bir qeyri-sabitlik nümunəsi olub. Gürcüstanda isə etiraz aksiyalarının təşkilatçılarına qarşı ittiham irəli sürülməsi ölkənin daxili siyasi gərginliklərini əks etdirir.
Ümumilikdə, dünya siyasətində gərginlik, münaqişə zonalarındakı proseslər və regional inteqrasiya səyləri önə çıxmaqda davam edir.
Şəmsi QOCA
Geri dön