Tibet Yaylasında gizli cənnət: Shangri-La
Bu gün, 15:09. Yazar: sevinc1
Çinin Yunnan əyalətinin Diçinq Tibet Muxtar Prefekturasının paytaxtı və ən böyük yaşayış məntəqəsi olan Şanqri-La öz adını Ceyms Hiltonun "İtirilmiş üfüqlər" romanında dünyadan təcrid olunmuş dağ vadisində sirli Tibet monastırının ətəyindəki uydurma yerdən götürüb.
Çinin Yunnan əyalətinin Tibet Muxtar Bölgəsi ilə Sıçuan əyalətinin sərhədlərinin kəsişdiyi Tibet Yaylasının cənub-şərq ucunda dağ vadisində yerləşən Şanqri-La təkcə təbii gözəlliyi və mədəni dəyəri ilə deyil, həm də mif və obraz kimi qlobal təsəvvürdə yeri ilə tanınan xüsusi bir bölgədir.
Yunnan əyalətindəki Diçinq Tibet Muxtar Prefekturasının paytaxtı və ən böyük yaşayış məntəqəsi olan Şanqri-La öz adını ingilis yazıçısı Ceyms Hiltonun 1933-cü ildə yazdığı “İtirilmiş üfüqlər” romanında təsvir edilən, dünyadan təcrid olunmuş ucqar dağ vadisindəki sirli Tibet monastırının ətəyindəki uydurma məkandan götürüb.
Romanda təsvir olunan uydurma mühitin xüsusiyyətlərinə, onun təbiəti və mədəniyyətinə dair təsvirləri ilə yanaşı, bu qondarma yerin bölgədən ilham aldığı, olmasa da, onun real dünyadakı qarşılığı olması lazım olduğu güman edilir.
Bölgəyə heç vaxt getmədiyi məlum olan Hilton romanı üçün araşdırma olaraq Londondakı Britaniya Muzeyinin Tibet Kitabxanasında olan qədim əlyazmalardan və bölgəyə səfər edən xristian missionerlərin xatirələrindən istifadə edib. Onun bir qrup sürgündə olan rahiblər tərəfindən bəşəriyyətin yaxşılığına xidmət etmək üçün təsis etdiyi "Şambala" adlı Tibet mifologiyasında əfsanəvi şəhər olan "Şanqri-La" adından ilhamlandığı güman edilir. Daha sonra bu adı öz fantastikasına daxil etdi.
Hiltonun romanı 1930-cu illərdə, dünyanın Böyük Depressiyanın təsirlərini yaşadığı və sürətlə yeni Dünya Müharibəsinə doğru sürükləndiyi bir dövrdə Qərb sivilizasiyasının üzləşdiyi böhranın və onun yaratdığı narahatlıqların hekayəsi idi. Böhranda olan sivilizasiyanın ziddiyyətlərindən fərqli olaraq, ağıl və ruhun harmoniyasında olduğu, nəfsin ambisiyalarını və əzablarını sakitləşdirən "gizli cənnət" obrazı kitabın dünya miqyasında populyarlığı ilə qlobal təsəvvürü ələ keçirmişdir.
"Şambala"dan "Şanqri-La"ya
Tibet Buddist monastırının evi olan və ətrafdakı yüksək dağların ətəyində yaşıl vadiləri əhatə edən Daçinq Tibet Muxtar Prefekturasının mərkəzi yer üzündə Şanqri-La ilə bərabər ola biləcək mədəni və təbii mənzərə təklif edir.
Bölgənin turizm potensialından yararlanmaq istəyən Çin hökuməti 2001-ci ildə əyalət mərkəzinin adını dəyişdirərək, əsli "Congdien", "Şanqri-La" adlandırdı.
Daching Yerli Xalq Hökuməti də son illərdə festivallar və tədbirlər vasitəsilə bölgəni tanıtmaq üçün səylərini artırdı. Bu təşəbbüs çərçivəsində 26-28 sentyabr tarixlərində 3-cü Şanqri-La Mədəniyyət və Turizm Festivalı keçirilib. Festivala Anadolu Agentliyinin (AA) müxbiri də daxil olmaqla yerli və beynəlxalq qonaqlar dəvət olunub.
Festivalın premyerasında opera və rəqs tamaşası “Şanqri-La” obrazını ilhamlandıran “Şambala” əfsanəsinin fərqli yozumunu nümayiş etdirib. Tamaşada qəhrəman xalqının rifahı üçün dağ vadisində gizləndiyi torpaqdan müqəddəs su götürmək üçün səyahətə çıxır. Onu tapdıqdan sonra sehrinin qeyri-real olduğunu başa düşür. O, xalqına mesaj verir ki, “gizli cənnət” uzaq bir ölkədə gizlənmiş sirr deyil, daha çox onu insanların birlikdə yaratmalı olduğu bir yerdir.
Vadinin hökmdarı, ehtiraslarına qapılan zalım padşah qəhrəmanı qovur, ancaq onun vadini əhatə edən bədxah qüvvələrə qarşı canını fəda etdiyini görəndə həqiqəti dərk edir. Yalnız bundan sonra Şanqri-Laya bolluq gəlir.
Çinin üçüncü ən yüksək şəhəri
Paytaxt Pekindən birləşdirici uçuşla təxminən beş saat ərzində çatmaq mümkün olan Shangri-La, dəniz səviyyəsindən orta hesabla 3160 metr yüksəklikdə olan Tibet Muxtar Bölgəsindəki Şiqatan və Lhasadan sonra Çinin üçüncü ən yüksək şəhəridir.
3000 metrdən yuxarı hündürlüklərə uyğunlaşmaq dəniz səviyyəsindən gələn səyahətçilər üçün çətin ola bilər. Hündürlük artdıqca havada nəfəs ala bilən oksigenin miqdarı azalır, qanda oksigen səviyyəsi aşağı düşür. Baş ağrısı və nəfəs darlığı kimi yüksəklik xəstəliyinin simptomları baş verə bilər. Bu hallarda qan oksigenini artırmaq və ya kiçik kanistrlərdən oksigeni tənəffüs etməklə tənəffüsü dəstəkləmək üçün dərmanlar qəbul etmək lazımdır.
2020-ci il siyahıyaalınmasına görə, 186.000 əhalisi olan şəhərdə tibetlilər, han çinliləri və digər etnik qruplar yaşayır. Tibet mədəniyyətinə xas olan etnik və dini motivlər şəhərin memarlığında üstünlük təşkil edir.
Turizm şəhər üçün əhəmiyyətli gəlir mənbəyidir, kəndlərdə və yüksək dağlıq ərazilərdə heyvandarlıqla məşğul olurlar. Himalay, Pamir və Tibet yaylasında rast gəlinən yüksək hündürlüklərə davamlı iribuynuzlu mal-qaranın yaks cinsi geniş şəkildə becərilir.
Yerli mətbəxdə müxtəlif üsullarla bişirilən yak ətindən hazırlanan yeməklər də önə çıxır. Yak yağından azca duzlanmış xüsusi çay da hazırlanır.
Dukezong qədim şəhəri
Şəhərin keçmiş mərkəzi olan Dukezong Qədim Şəhəri təxminən 1300 il əvvələ gedib çıxır. Adı Tibet dilində "Ay işığı şəhəri" mənasını verən qədim şəhər təpənin üstündə yerləşən Da Qui Şan məbədi ilə öyünür. Səki daşları məbədə aparır.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Geri dön