Livanda bütün gözlər Nazirlər Şurasının iclasındadır
4-09-2025, 18:26. Yazar: sevinc1
Livanda “silahın dövlət inhisarına verilməsi” məsələsinin müzakirə ediləcəyi Nazirlər Şurasının iclası öncəsi iqtidar və müxalifət arasında gərgin təmaslar davam edərkən, planın həyata keçirilməsi ilə bağlı müzakirələr ölkədə gərginliyi artırır.
İyun ayında Livana gələn ABŞ-ın Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Tom Barak Beyrut hökumətini Hizbullahın tərksilahı müqabilində İsrailin cənubda işğal etdiyi 5 ərazidən geri çəkiləcəyinə və müharibədən sonrakı bərpa fondlarının sərbəst buraxılacağına dair söz verib.
Livanlı ekspertlərin fikrincə, Hizbullahın tərksilah edilməsi prosesi mürəkkəbdir və İsrailin hərəkətlərindən asılıdır.
Livan hökuməti Hizbullah da daxil olmaqla bütün silahlı qüvvələr üzərində dövlətin monopoliyasına razılıq verib.
Livanda silahların dövlətin əlində cəmləşdirilməsi ilə bağlı “tarixi qərar” mübahisələrə səbəb olub.
Nazirlər Şurası Hizbullah da daxil olmaqla bütün qrupların əlində olan silahların dövlət inhisarına verilməsi qərarını təsdiqləyib və Livan ordusuna ilin sonuna qədər həyata keçiriləcək planı hazırlamağı tapşırıb. Qərara qarşı çıxan Hizbullah və Əməl Hərəkatına bağlı nazirlər etiraz əlaməti olaraq iclası tərk ediblər.
Siyasi analitik Həsən əd-Dur Anadolu Agentliyinin müxbirinə deyib ki, Nazirlər Kabinetinin sabahkı iclası “Livan siyasətində kritik dönüş nöqtəsidir”.
Dur, "İclasın yeganə gündəmi silah toplama planıdırsa, Hizbullah və Əməl Hərəkatına bağlı nazirlər iştirak etməyəcək. Ancaq plan daha geniş milli konsensus çərçivəsində müzakirə olunarsa, onlar müzakirəyə açıqdırlar" dedi.
Livan ordusunun silah toplama planına vaxt məhdudiyyətinin qoyulmasının "xarici güclərin Livanda sabitliyi pozmaq istədiyi" təəssüratını yaratdığını ifadə edən Dur, "Livan hökuməti bu istiqamətdə hərəkət edərsə, ölkəni son dərəcə kritik bir dövrə sürükləyə bilər" xəbərdarlığını etdi.
Müəllif və siyasi analitik Toni Boulos ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsinin müavini Morqan Ortaqusun gələn həftəki səfərinin vaxtının ABŞ-ın Livan üzrə xüsusi nümayəndəsi Jan-İv Le Drianın səfəri ilə üst-üstə düşdüyünü və bunun Livan dövlətinin silah monopoliyasına beynəlxalq dəstək kontekstində şərh oluna biləcəyini qeyd edib.
Boulos qeyd edib ki, bu səfərlər "Livan konstitusiyasının həyata keçirilməsi, beynəlxalq qətnamələrin icrası və ölkənin rəsmi qurumları daxilində nizamın bərpası üçün ərəblərin də dəstəyini alan ABŞ-Avropa konsensusunu bir daha təsdiqləyir".
Boulos Livan hökumətinin "dövlət silah monopoliyası" planının yekdilliklə ərəb və beynəlxalq dəstək aldığını qeyd edərək, bu qərarın mövcud imkanlarla həyata keçirilməsi üçün Livan dövlətinə və ordusuna dəstək vəd edildiyini bildirib.
Hizbullaha mesajlar
Boulos, bu səfərlərin həm də Hizbullaha birbaşa mesajlar olduğunu vurğulayaraq bildirib ki, Hizbullah Livan dövlət hakimiyyətinə qarşı çıxmağa davam edərsə və ordu ilə əməkdaşlıqdan imtina edərsə, bu, daxili qarşıdurmaya səbəb ola bilər və sabitliyi təhdid edə bilər.
Boulos beynəlxalq ictimaiyyətin əl-qolunun son hərəkətlərlə bağlı olmadığını bəyan edərək, dövlətin planını həyata keçirmək və Livan ərazisi üzərində tam suverenliyə nail olmaq üçün siyasi, iqtisadi və bəlkə də hərbi dəstək verməyə hazır olduğunu açıq şəkildə nümayiş etdirdiyini vurğulayıb.
Əsas şərt: konsensus
Təqaüddə olan briqada generalı və hərbi analitik Hişam Caber bildirib ki, Livan ordusu dövlətin nəzarətindən kənarda səpələnmiş silahların toplanmasına yönəlmiş hərtərəfli texniki plan hazırlayıb.
Caber, ilin sonuna qədər davam edəcək bir təqvimlə planın mərhələli şəkildə həyata keçiriləcəyini açıqlayaraq, "Hizbullah ilə dəqiq bir konsensus əldə edilmədikcə, ordu bu planı yerdə həyata keçirə bilməz" dedi.
Caber həmçinin bildirib ki, ordu Livan xalqının Hizbullah tərəfindən təmsil olunan geniş təbəqəsi ilə güc tətbiq etməyə və ya münaqişəyə girməyə hazır deyil.
Caber, planın müvəffəqiyyətinin onun icra mexanizmlərinin aydınlığından asılı olduğunu ifadə edərək dedi:
“Siyasi konsensus əldə olunmayınca, plan kağız üzərində qalacaq, “Hizbullah”la razılığa gəlmədən tərksilah faktiki olaraq mümkün deyil.
Bu reallıq dövləti və ordunu Hizbullahı münaqişə tərəfi deyil, həll yolunun bir hissəsi kimi görən milli müdafiə strategiyası hazırlamağa məcbur edir. Bu, Livan parlamentinin sədri Nəbih Berrinin də vurğuladığı mövqedir”.
Caber, həmçinin bu plan çərçivəsində gözlənilən konsensusun şiə nazirlərin qarşıdakı kabinet iclasında iştirakına yol aça biləcəyini qeyd edərək, hökumətin hər hansı daxili gərginlikdən qaçmaq üçün siyasi və təhlükəsizlik balansını nəzərə alacağına inandığını ifadə etdi.
Livanda silahların "dövlət monopoliyası" altında cəmlənməsi
İyunun 19-da ABŞ-ın Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi və Ankaradakı səfiri Barak Beyrut hökumətinə ABŞ-ın “bütün silahların dövlətin nəzarəti altında cəmləşdirilməsini əsas məqsədi qoyan” təklifini təqdim edib.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Geri dön