Ulu Öndər Heydər Əliyev və Azərbaycan Mətbuatı: Milli Mətbuatın Dövlətçilik Missiyası
Bu gün, 09:45. Yazar: azer
Giriş: Tarixin və sözün birliyində doğulan missiya
Azərbaycan mətbuatının tarixi, sözün gücü ilə dövlət quruculuğuna dəstək verən, xalqı maarifləndirən və milli şüuru oyadan bir yol olmuşdur. Bu yolun XX əsrdə yeni mərhələyə qədəm qoyması isə Ulu Öndər Heydər Əliyevin adı ilə sıx bağlıdır. O, sözə və mətbuata həmişə xüsusi önəm verən, jurnalistikanı sadəcə informasiya vasitəsi deyil, dövlətçilik üçün ideoloji dayaqlardan biri hesab edən nadir liderlərdən olmuşdur.
Mətbuatın maarifçilikdən dövlətçiliyə keçid mərhələsi
Həsən bəy Zərdabi ilə başlayan Azərbaycan mətbuatı tarixi, müxtəlif dövrlərdə fərqli mərhələlərdən keçmişdir. Sovetlər dövründə senzura və mərkəzdən idarəetmə mətbuatı sırf ideoloji vasitəyə çevirmişdi. Lakin 1969-cu ildə Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbər seçilməsi ilə mətbuat yeni nəfəs aldı. Ulu Öndərin təşəbbüsü ilə milli dəyərlərin, ədəbiyyatın, tariximizin və azərbaycançılıq ruhunun mətbuatda işıqlandırılması prioritetə çevrildi. Azərbaycan jurnalistləri milli ruhun daşıyıcısı və təbliğatçısı rolunda çıxış etməyə başladılar.
Sovet çərçivəsində milli mətbuat modeli
Ulu Öndər Heydər Əliyev sovet sisteminin sərt ideoloji sərhədləri daxilində belə Azərbaycan mətbuatının daha peşəkar, maarifləndirici və milli məfkurəyə bağlı şəkildə fəaliyyət göstərməsi üçün şərait yaratdı. Bu dövrdə aparıcı qəzetlərdə – “Kommunist”, “Azərbaycan”, “Elm və Həyat”, “Azərbaycan gəncləri”, “Ədəbiyyat və incəsənət” və s. mətbu orqanlarda milli kontent gücləndirildi. Jurnalistlər arasında peşəkarlıq və məsuliyyət anlayışı artdı.
1993-cü ildən sonra – Mətbuat və azad fikir
Müstəqillik illərində yaranan xaotik vəziyyətdə söz azadlığı çox zaman öz həddini aşır, mətbuat qeyri-peşəkar və destruktiv qüvvələrin alətinə çevrilirdi. Belə bir zamanda Ulu Öndər 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə yenidən siyasi rəhbərliyə qayıdaraq mətbuatı da milli inkişafın əsas dayaqlarından birinə çevirdi. Onun rəhbərliyi dövründə jurnalistika etikası, söz azadlığı və vətəndaş məsuliyyəti balansı formalaşdırıldı.
1998-ci ildə mətbuatın senzuradan azad olunması isə bu sahədə inqilabi bir dönüş idi. Bu, təkcə hüquqi qərar deyil, siyasi iradənin, sözə verilən dəyərin, demokratik cəmiyyətə olan inamın təzahürü idi.
Ulu Öndər üçün mətbuat – milli təhlükəsizliyin bir forması idi
Heydər Əliyev üçün mətbuat təkcə informasiya yayımı deyil, həm də milli şüurun qorunması, dövlət maraqlarının müdafiəsi, informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunması vasitəsi idi. O dəfələrlə bəyan edirdi ki, milli mətbuat ölkənin ideoloji cəbhəsinin ön xəttində dayanmalıdır.
Ulu Öndər jurnalistləri “mədəniyyət cəbhəsinin döyüşçüləri” adlandırırdı və onların peşəkarlığını, cəmiyyətə təsir gücünü yüksək qiymətləndirirdi. O hesab edirdi ki, jurnalist yalnız xəbər verməli deyil, həm də vətəndaşlıq mövqeyi nümayiş etdirməlidir.
Prezident İlham Əliyev bu yolu qətiyyətlə davam etdirir
Bu gün Prezident İlham Əliyev də Ulu Öndərin mətbuat strategiyasını uğurla davam etdirir. Medianın inkişafı üçün hüquqi, institusional və maddi baza daha da möhkəmləndirilib. Medianın İnkişafı Agentliyi, Jurnalistlər üçün inşa edilən yaşayış binaları, qanunvericilikdə şəffaflıq və məsuliyyətə yönəlik yeniliklər, medianın dövlət və cəmiyyət qarşısındakı rolunu artırır.
Prezident İlham Əliyev bir çıxışında bildirmişdi:
“Azərbaycanda azad mətbuat var və bundan sonra da olacaq. Lakin azadlıq məsuliyyətlə tamamlanmalıdır.”
Nəticə:
Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycan mətbuatını təkcə azad fikir tribunası deyil, həm də milli dövlətçilik ideologiyasının daşıyıcısı kimi formalaşdırdı. O, sözə dəyər verən, jurnalistə hörmət edən, mətbuata strateji baxışla yanaşan bir lider idi. Bugünkü müstəqil medianın, peşəkar jurnalistikanın və informasiya təhlükəsizliyi konsepsiyasının əsasında məhz Ulu Öndərin təməl prinsipləri dayanır.
Bu gün Azərbaycan jurnalisti Ulu Öndərin müəyyən etdiyi “peşəkarlıq, vətənpərvərlik, əqidə” prinsiplərini rəhbər tutaraq həm tarix qarşısında, həm də gələcək nəsillər qarşısında böyük bir ideoloji missiyanı daşımaqdadır.
Bayram Xudayarov
Elm və Təhsil Nazirliyi Fizika İnstitutunun əməkdaşı,
“Heydər Əliyev məktəbinin davamçıları” Feysbuk qrupunun təsisçisi və rəhbəri,
YAP-ın fəal üzvü
Geri dön