Britaniya alimləri Arktikanı"yenidən donduracaqlar
Bu gün, 13:22. Yazar: sevinc1
Britaniya hökuməti Arktika buzlarının sürətlə əriməsinin dayandırılmasına yönəlmiş genişmiqyaslı təcrübə üçün 13,4 milyon dollar ayırıb. Qabaqcıl Tədqiqatlar və İxtiralar Agentliyinin (ARIA) dəstəklədiyi layihə sualtı robotlardan istifadə etməklə Arktika buzunun qalınlığının süni şəkildə artırılmasını nəzərdə tutur. Bu barədə “The Times” məlumat yayıb.
Eksperiment Kanada Arktika arxipelaqının bir hissəsi olan Viktoriya adasında keçiriləcək. Komandaya Kembric Universitetindən doktor Sean Fitzgerald rəhbərlik edəcək. Onun həmkarları bir il əvvəl pilot sınaq keçiriblər: onlar buzdan qar örtüyünü yuyub, deşiklər açıb dəniz suyunu səthə çıxarıblar. Nəticədə qalınlığı 50 sm-ə çatan yeni buz təbəqəsi əmələ gəlib. İndi alimlərin vəzifəsi prosesi genişləndirmək, dəqiq məlumat toplamaq və mümkün ekoloji nəticələri qiymətləndirməkdir.
Layihə üç qış üçün nəzərdə tutulub və laboratoriya tədqiqatları, modelləşdirmə və çöl sınaqları daxildir. Müvəffəqiyyətli olarsa, alimlər buzları qazmağa və donmuş suyun yeni təbəqələrini yaratmağa qadir olan 500 000 avtonom sualtı robotdan ibarət sistemin tətbiqini təklif edəcəklər. Belə bir plan ildə 10 milyard dollar qiymətləndirilir.
Bununla belə, fikir narahatlıq doğurur. Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, Arktikanın “yenidən dondurulması” kimi geomühəndislik həlləri yalançı inam yarada və emissiyaları azaltmaq üçün motivasiyanı zəiflədə bilər.
Bundan əvvəl elm adamları Arktikada torf torpaqlarının - karbonun yığılmasında əsas rol oynayan ekosistemlərin sahəsinin artdığını qeyd etdilər. Bu, landşaftların adi sərhədlərini dəyişən bölgədə sürətli istiləşmə ilə əlaqələndirilir.
aia.az
tərcümə şöbəsi
Geri dön