Qara dəliklər superkollayderləri qismən əvəz edə bilər
5-06-2025, 13:23. Yazar: sevinc1
Elm adamları superkütləvi qara dəliklərin super toqquşduruculara təbii alternativ ola biləcəyini irəli sürüblər, çünki onlar qaranlıq maddə hissəcikləri yarada bilirlər. İş unikal fiziki xassələrinə görə bilavasitə aşkarlanması son dərəcə çətin və ya qeyri-mümkün olan tutulmayan hissəciklər haqqında məlumat əldə etmək üçün perspektivlər açır, və Böyük Adron Kollayderi (dünyanın ən böyük hissəcik sürətləndiricisi) kimi tədqiqat obyektlərinin idarə edilməsinin böyük xərclərini kompensasiya etməyə kömək edə bilərdi. Tədqiqat Physical Review Letters jurnalında dərc olunub.
Yeni araşdırmada astrofiziklər diqqətlərini qalaktikaların mərkəzlərindəki superkütləli qara dəliklərə yönəldiblər. Bu cisimlər günəşdən milyardlarla dəfə ağırdır və öz oxu ətrafında inanılmaz sürətlə fırlanmağa qadirdir.
Alimlər kəşf ediblər ki, fırlanan qara dəliyin hadisə üfüqünə yaxın "qaz axınları" qara dəliyin fırlanmasından nəhəng enerji çıxara bilər və əvvəllər düşünüldüyündən daha güclü olur.
Bu şəraitdə qara dəliyin yaxınlığındakı hissəciklər bir-biri ilə xaotik şəkildə toqquşur. Proses eyni olmasa da, maqnit sahələrinin hissəcikləri sürətləndirdiyi yerdəki sürətləndiricinin halqa tunelində baş verənlərə bənzəyir.
Məhz bu atılan hissəciklər görünməmiş dərəcədə yüksək enerjilərə qədər sürətlənə və Yerə çata bilər.
aia.az
Tərcümə şöbəsi
Geri dön